Португалия
«Европача бразилияликлар» саккизинчи марта, 2002 йилдан бери кетма-кет олтинчи марта жаҳон чемпионатининг финал босқичига чиқишди. Энг юқори натижа 1966 йилда Англияда бўлиб ўтган жаҳон чемпионатида учинчи ўриндир — ўшанда португаллар СССР терма жамоаси устидан ғалаба қозонишган.
Бугунги терма жамоанинг асоси 2018 йилда Россияда бўлиб ўтган жаҳон чемпионатидан бери ўзгармай келмоқда. Майдонга тушадиган ўн бир ўйинчининг ҳар қандай комбинациясидаги олти ёки етти нафар футболчи қитъа юлдузлари ҳисобланади: Рубен Диас, Бруно Фернандеш, Жоао Моутиньо, Давид Силва. Биз Криштиану Роналдуни унутганимиз йўқ, у ҳақида алоҳида тўхталамиз.
Фото: Portugal / Twitter
Аммо шундай мураббий борки, унинг муносиблигига португалиялик мухлислар ва кўплаб мутахассислар ҳар бир йирик турнир олдидан шубҳа қилишади. Фернанду Сантуш ўта эҳтиёткорлик ва ўта рационаллик бўйича инглиз мураббийи Гаррет Саутгейтнинг ўртоғи, у янги португал юлдузларининг тез-тез пайдо бўлиши уни умуман ўзгартирмади. Диего Далот, Жоао Феликс, Витинья, Рафаэл Леау терма жамоада ҳамон захира ўриндиғида ўтириб, ўз даврларини ўтказиб юборишмоқда.
Энди эса КриРо ҳақида: Роналду ўзига янги клуб топа оладими ёки йўқми — бу деярли илмий баҳс мавзусига айланди. «Манчестер Юнайтед» учун ўйинларда беш карра «Олтин тўп» соҳиби ўз келажагига заҳиралар ортидан хавотир билан қараб қўймоқда. Буюк футболчиларда ҳам ўзгаришлар содир бўлади (франциялик Погба буни Евро-2020'да исботлади).
Муваффақиятли сценарийга кўра, Европанинг энг ғарбий чеккасидаги ушбу жамоа асосий фаворитлар қаторига киради. Аммо уларнинг бугун жаҳон чемпионатидаги ғалабаси жуда даргумон, деярли мўъжизадек кўринади. Ва унинг таркибий қисмларидан бирида яна бир мўъжиза — Роналдунинг иккинчи туғилиши содир бўлиши керак.
Уругвай
«Ҳаворангли»ларининг ўтмиши жуда буюкдир. Улар 1930 ва 1950 йилларнинг жаҳон чемпионлари. Аммо вақт ўтиши билан бу воқеалар узоқ ўтмишга айланиб, у тобора кўпроқ халқ оғзаки ижодига ўхшаб бормоқда. Замонавий Уругвай статистикаси шуни кўрсатадики, мамлакат терма жамоаси кетма-кет тўртинчи бор ЖЧ бормоқда, шундан фақат 2010 йилда Жанубий Африкадагисида жамоа Германияга ютқазиб қўйган ҳолда учинчи ўрин учун ўйинга чиқа олди.
Фото: Warriors of Uruguay / Twitter
Ўтган йилнинг ноябрь ойида Оскар Табарес соғлиғи сабабли жамоани тарк этди, у Уругвайдаги футбол лойиҳасини қайта йўлга қўйишга эришди ва 15 йил давомида жамоани бошқариб келди. Унинг ўрнини эгаллаган Диего Алонсо, эҳтимол, ҳозирча жамоадаги ягона янги номдир.
Одатда, «Селеста» таркибида учта фахрий тўп суради: ҳимоячи Годин ва икки нафар супер ҳужумчи — Суарес ва Кавани. Ўттиз ёшли ярим ҳимоячи Весинони улар билан таққосласак, уни ярим ҳимояда ундан ҳам ёш Бентанкур ва Валверде қўллаб-қувватлайди. Бундан ташқари, жамоада эркин ижодкор Дарвин Нуньес ва ёш истеъдодли Пеллистри бор. Уругвайликлар чемпионатда энг кўп ўйнаган жамоалардан бири ҳисобланади ва бу катта аҳамиятга эга.
Ўйин тактикасида ҳеч қандай янгилик йўқ: тезкор ҳужумлар билан мужассамлашган аниқ ва жиддий ҳимоя — Уругвай мураккаб Жанубий Америка саралаш босқичида рақибларини айнан мана шундай услубда нокаутга учратди. У жаҳон чемпионатида ҳам шундай ҳаракат қилади. Уругвайликларнинг ҳимоявий редутларининг кучлилигини ўнг қанот ҳимоячиси Араухонинг жароҳати заифлаштириши мумкин.
Алонсо юқори тажрибага эга Муслерани ўйинларга чақиришни тўхтатгандан сўнг, дарвоза чизиғи олимпик хотиржамлиги ва барқарорлиги билан мақтана олмайди. 2022 йилги жаҳон чемпионатида жиддий муваффақиятга эришган тақдирда, Нуньес асосий қаҳрамонлар, Суарес ёки Кавани тўпурарлар қаторида бўлади. Акс ҳолда, уларнинг барчаси турнирнинг асосий омадсизликлари рўйхатига бутун жамоа бўлиб киришади.
Жанубий Корея
«Осиё йўлбарслари» 11 марта жаҳон чемпионатига чиқишмоқда ва 1986 йилдан буён бирорта ҳам жаҳон чемпионатини ўтказиб юборишмаган. Энг яхши натижа 2002 йилда ўз майдонида бўлиб ўтган жаҳон чемпионатида тўртинчи ўринни қўлга киритиш бўлиб, ўшанда бронза медалини Туркияга бой беришган эди.
Корейслар ўйнайдиган гуруҳда учинчи турда португал дербиси бўлади — фақат, бу ўйинчиларнинг эмас, балки мураббийларнинг дербиси бўлади. 2018 йилдан бери Корея терма жамоасини «европача бразилияликлар»нинг собиқ футболчиси Пауло Бенту бошқариб келмоқда, унинг ўзи 2010−2014 йилларда Португалия терма жамоасини бошқарган. Унинг майдондаги ҳамкасби Фернандо Сантушга айтадиган гаплари борга ўхшайди. Қолаверса, учрашув ҳар икки жамоа учун ҳам ҳал қилувчи ўйин бўлиши ваъда қилинмоқда.
Фото: Yonhap
Жанубий Корея саралашнинг учинчи босқичининг ўнта учрашувидаги етти ўйинда ғалаба қозониб, икки бор дуранг ўйнаб, ишончли тарзда саралашдан ўтди. Бенту ўз шогирдларини мақтайди ва ушбу жамоа у ишлаган жамоалар ичида энг интизомлиси эканлигини таъкидлайди. Интизом ва жисмоний тайёргарлик корейсларнинг асосий афзаллигидир. Бошқа афзалликлар — Премьер-лига супер юлдузи ва «Тоттенхем» жамоаси сардори Сон Хин Мин, ҳимоячи Ким Мин-Чже ва ҳужумчи Хван Хи Чан.
Сон — Бентунинг асосий қуролидир. Ҳаммаси Лондон «шпорлари» ҳужумчисининг Англия чемпионатидаги яқинда олган жароҳати қанчалик жиддий бўлганига боғлиқ бўлиб қолади. Агар у тузалиб кетса, ажойиб ўйнайди, бўлмаса, корейсларда ҳужумларни якунлашда жиддий муаммолар юзага келади. Жамоанинг бор эътибори битта ўйинчига тушиши Кореяга қарши таъсир кўрсатиши мумкин, гарчи у ажойиб ўйинчи бўлса ҳам. Бундай тенг гуруҳдан жой олган «Осиё йўлбарслари» плей-оффга чиқиш имкониятига ҳам, муваффақиятсизликка учраш эҳтимоллигига ҳам эга. Интрига учун — айни муддао.
Гана
«Қора юлдузлар» жаҳон чемпионатига тўртинчи бор боришади. Энг омадли қатнашув уй қитъасида бўлган: 2010 йилда ЖАРда бўлиб ўтган ЖЧ-2010'да Гана терма жамоаси пенальтилар сериясида Уругвайга ютқазиб, чорак финалгача етиб борганди.
Гана Қатарда бориш бахтига муяссар бўлди: аввалига улар жуда баҳсли пенальтидан сўнг ЖАР тўсиғидан ўтишди, кейин эса саралаш финалида Африканинг асосий фаворити Нигерияни меҳмондаги гол билан мағлуб этишди. Ганаликларнинг ушбу муваффақиятида ҳал қилувчи ўйинларда жамоани бошқарган терма жамоа устози Отто Аддонинг ҳиссаси катта ва уни ҳурмат қилмасдан илож йўқ.
Фото: Action Images / Jed Leicester Livepic
Мамлакат ташқарисида ҳеч ким Ганадан кутилмаган сюрпризлар кутмайди. Бу жамоа жаҳон чемпионатининг барча иштирокчилари орасида ФИФА рейтинги энг паст бўлиб, Европа ва Лотин Америкаси терма жамоаларига қарши тўлиқ тайёр эмас: сентябрда бразилияликлар билан ўйиндаги 0:3 ҳисоби бунинг исботидир. Гана терма жамоаси Асамоа Гян ва Салли Мунтари каби савиядаги футболчиларни анчадан бери йўқотиб қўйган. Янги юлдузлар — ака-ука Жордан ва Андре Айю, Томас Парти ва Александр Жику каби футболчиларнинг даражалари уларникидан бироз кичикроқ.
Кўринишидан, Гана гуруҳда учинчи ўрин учун кураш олиб боради. Аммо мўъжизалар рўй бериши мумкин: агар Аддо яна жамоа мотиватори эканлигини исботласа, футболчилар ўзини-ўзи реклама қилиш билан чалғимаса, етакчилар ўз формасини сақлаб қолишса, ганаликлар ҳар қандай рейтингнинг шубҳали эканлигини исботлай олишади. Бироқ бу ерда «агар»лар ҳаддан ортиқ кўп.
«Газета.uz» жаҳон чемпионатининг боришини кузатиб боради, биз билан қолинг!
