Суратларни катталаштириш учун уларнинг устига босинг.
Одатда аксарият олий таълим муассасаларида дарслар 8:30 ёки 9:00 да бошланади. Аммо 5 сентябрда «Талабалар шаҳарчаси» соат миллари еттини кўрсатмасданоқ жуда гавжум эди. Бу манзилда икки муассаса — Ўзбекистон миллий университети ва Тошкент давлат техника университети ёнма-ён жойлашган.
Ҳар 5-10 дақиқада шаҳарчадан узоқда бўлмаган «Беруний» метросидан одамлар оқими чиқар ва «Ақлли йўлак» бўйлаб кетишарди. Кимнидир кўзлари чақнаган, ўқишга чанқоқ, кимдир эса асабий, шошиб, телефонда гаплашганча кетмоқда. Аммо йўловчилар қаторида кўрпа-тўшак, оғир сумкаларини кўтариб олган ота-оналар, кекса ёшдаги бобо-бувилар, талаба йигит-қизларни ҳам учратиш мумкин.
Тамойилига кўра, талабалар 2 ёки 3 пара ўқишади, сўнг эҳтиёжи борлари керакли ҳужжатлари ва ётоқхона учун ариза топширади. Аризалар жавоби эса университет раҳбарияти томонидан кўриб чиқилгач, айтилади.
Кун давомида икки марта — эрталаб ва тушдан кейин шу манзилда бўлдик. Биз суҳбатлашган 30 дан ортиқ инсоннинг деярли барчаси, ётоқхонада туришдан умидворлиги, ижарада қолишни ё шароити кўтармаслиги, ёки хоҳламаслигини билдирди. Маълум тоифа имтиёзларидан ортмасдан, ётоқхона берилмай, муаммоли ҳолат кузатилса, иккинчи вариант сифатида ижарада туришга жойларингиз борми, дея берилган саволга - «ҳали муаммо ҳам бўлиши мумкинми?», «ётоқхона берилмаслиги ҳам мумкинми?», деган бир қанча саволли жавобларни олдик. Кўпчилик бир кун аввалги тунда йўлга чиқиб, эрта тонг билан Тошкентга кириб келган ва илк манзили университет бўлган. Агар ётоқхона шу куни ҳал бўлмаса, тунаш учун жойи ҳам йўқ.
Маълумот ўрнида, 2021 йилнинг январида президент Шавкат Мирзиёев Ўзбекистонда 2021−2023 йилларда «Талабалар уйлари» ташкил этиш дастури ишлаб чиқилишини маълум қилганди. Ётоқхоналар қуриш учун эса 2021 йилнинг ўзида давлат бюджетидан 50 млрд сўм ажратилгани айтилганди.
2021 йил 9 cентябрда талабалар учун давлат-хусусий шериклик асосида турар жойлар қурилиши бўйича ҳукумат қарори қабул қилинганди. Унга кўра, республика бўйича жами 228 та талабалар турар жойлари (400 ўринли) барпо этилиши кўзда тутилган. Шундан ҳудудларда 2022 йилда — 47 та, 2023 йилда — 67 та, 2024 йилда — 62 та, 2025 йилда — 52 та талабалар турар жойларининг қурилиши белгиланган.
Мўмин Ибодовнинг сўзларига кўра, 2022−2026 йилларга мўлжалланган Тараққиёт стратегиясига мувофиқ, ДХШ асосида 100 минг ўринли ётоқхоналарни барпо этиш ва талабаларни ётоқхона билан таъминлаш даражасини 60 фоиздан ошириш белгиланган.
Ҳозирда ОТМларда амалга оширилаётган жами лойиҳаларнинг 19 756 ўринли 38 тасида қурилиш ишлари бошланган бўлиб, 900 ўринли 2 та ётоқхона фойдаланишга топширилди, 4400 ўринли 7 та ётоқхона жорий йилнинг cентябрь ойида фойдаланишга топширилади. Қолган ётоқхоналарни 2022 йил якунига қадар фойдаланишга топшириш режалаштирилган.
Қоплаб бериладиган қисм ижара нархларидан келиб чиқиб, Тошкент шаҳрида — БҲМнинг 1 баравари (300 минг сўм), қолган ҳудудларда — БҲМнинг 0,5 баравари (150 минг сўм)дан ошмаслиги белгиланган. Бунда маблағ ўқув йили давомида (ҳар йили 1 cентябрдан 1 июлгача) ёки ўқитиш дастури бўйича ўқув йилининг давомийлигига қараб берилади. Бунинг учун ҳар ойнинг 7-санасига қадар номзодлар ариза топширишлари керак.
«Газета.uz»нинг ўтган ўқув йили давомида нечта талабага, қанча миқдордаги ижара тўлови давлат томонидан қоплаб берилганига оид саволига Олий таълим вазирлиги матбуот хизмати бу борада умумий рақамлар ҳали тўпланмаганини қайд этди.
Олий таълим вазирлиги маълумотига кўра, 2022 йилда Ўзбекистонда 177 та олийгоҳ мавжуд бўлиб, шундан 33 таси нодавлат, 31 таси хорижий, 113 таси эса давлат муассасаси ҳисобланади.
113 та давлат ОТМларида 91451 ўринли 257 та ТТЖлар фаолияти йўлга қўйилган. Таққослаш учун, 2020−2021 йилда Ўзбекистонда ОТМлар сони 127 та бўлган, уларнинг 20 тасини хорижий таълим муассасалари ташкил этган.
Жорий ўқув йили ҳолатига кўра, ТТЖлар энг кўп ҳудуд Тошкент шаҳрида бўлиб, 95 тадан иборат ва 35636 талабани қамраб олишга мўлжалланган. Ушбу кўрсаткич 2020−2021-ўқув йилида атига 31 тани ташкил қилган.
«Наргиза опага интернетдан ижарага уй излаб кўрмадингизми?» дея берилган саволга у қўлидаги телефонни кўрсата, қуйидагича жавоб берди: «Излаб ҳам кўролмайман. Оддий телефонда интернет қаердан бўлсин? Ўзимиз тарафдан келган шерикларимизни ҳам топа олмадик».
У университетдагилар ҳали турар жой масаласини ҳал қилишга имконлари етмай туриб, талабалар дарсга чақирилганидан норози. «Ўзим ишламайман. Ётоқхона бермаса, нима қилиш... (бироз сукут сақлаб), олармиз-да, берардир-да, иккита контракт ўқияпти. Умид қилиб ўтирибмиз. Бугун бўлмаса, эрта, эрта бўлмаса индин, жойлаштириб кетарман. Биринчи маротаба шу қизимни олиб келдим. Бундай вазиятга ҳам энди тушиб турибман. Биз ҳам бемалол келишимиз керакмиди, деб ўйланиб қолдим. Ётоқхонани бугун, эрта имтиёзлиларга бериб бўлишгандан кейин келсак, тезда ҳал бўлармиди? Дарсга кечикиб келсак ҳам, қаерга бораримизни билмай, мана бундай чорасиз аҳволда турмасмидик» — деди у.
Олий таълим вазирлиги матбуот хизматининг «Газета.uz»га маълум қилишича, вазирлик ҳузуридаги Талаба ва ўқувчиларнинг маънавий юксалишига кўмаклашиш маркази ходимлари биринчи кунданоқ талабаларга бошпана топишда кўмаклашмоқда, жумладан, ҳозиргача 50 нафарга яқин талаба ижара уйларига жойлаштирилган.
Бундан ташқари, «Талабалар шаҳарчаси»да фарзандлари ортидан келган ва тунашга жойи бўлмаган 20 га яқин ота-оналарга ҳам ёрдамлашилган, ушбу вазият тўғридан-тўғри вазир Абдуқодир Тошқуловнинг назоратида эканлиги таъкидланмоқда.
Фотоҳикоя муаллифлари ўзларининг ишларига ҳаволаларни photo@gazeta.uz электрон манзилига юборишлари мумкин. Хатга сюжетлар тавсифи, жойи, санаси, муаллифнинг тўлиқ исми ва боғланиш учун телефон рақамларини киритишни илтимос қиламиз.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг
Изоҳ