Конституцияни ислоҳ қилиш бўйича комиссияга ўлим жазосини тиклаш ва парламентар республикага ўтиш каби нормаларни Бош қонунга киритиш бўйича таклифлар келиб тушди. Бу ҳақда 3 июнь куни Қонунчилик палатасида ўтказилган комиссиянинг навбатдаги йиғилишида маълум қилинди.
Мазкур таклифлар юзасидан Қонунчилик палатаси Спикерининг биринчи ўринбосари, Конституциявий комиссия раиси Акмал Саидов ўзининг муносабатини билдириб ўтди, деб хабар берди «Bugun.uz» нашри.
«Таклифлар орасида ўлим жазосини тиклаш ҳақидагиси ҳам бор. Буни Ўзбекистон 2005 йилда бекор қилишни бошлаган, аввал 33 та моддаси бор эди, 2008 йилга келиб батамом ўлим жазосини бекор қилдик. Ўзбекистон ўлим жазосини нафақат тинч вақтдаги жиноятлар, балки ҳарбий уруш пайтида ҳам бекор қилган», — деди у.
Шунингдек, комиссия етакчиси мазкур модда чет элда ҳар хил, ҳозир ҳам ҳарбий вақтдаги жиноятлар учун ўлим жазосини сақлаб қолаётган давлатлар кўплигини келтирган. Халқаро ҳуқуқ, жумладан, 1949 йил Женева конвенциялари ўлим жазосини қўллашга рухсат берган.
Фото: Абдулло Ёдгоров / «Газета.uz».
«Биз инсонпарварлик нуқтаи назаридан бекор қилганмиз. Давлат ўзи бермаган нарсасини олиб қўйишга ҳаққи йўқ. Инсоннинг туғилиши — Аллоҳнинг инъоми, ота-онасининг ҳаракати. Давлат унга умр бермаганми, уни тортиб олиши ҳам керак эмас. Ўйлайманки, биз ҳозирги йўлимиздан қайтишимиз керак эмас. Менинг фикримча, 24-моддага келганда „Ўзбекистонда ўлим жазоси тақиқланади“ деган жумлани қўшиш керак. Ўйлашимча, ўлим жазосини тиклаш таклифини олиш мураккаб бўлса керак», — деди Қонунчилик палатаси Спикерининг биринчи ўринбосари.
Бундан ташқари, унинг сўзларига кўра, келиб тушган такфлифлар орасида Ўзбекистонни парламентар республикага айлантириш таклифи ҳам мавжуд.
«Биласиз, давлат бошқарувининг президентлик бошқаруви (АҚШ), парламентар республика (Германия) ва ярим президентлик (Франция) каби турлари бор. Парламентар республика бўлиши кераклигини айтишяпти, лекин қандай бўлиши кераклиги ҳақида аниқ таклифлари йўқ», — деди у.
У мисол тариқасида Германия — парламентар республикалиги, президенти бор, лекин асосий бошқарув лавозими — канцлер эканлигини, қолаверса, Италияда ҳам президент лавозими мавжудлиги, бироқ, асосий лавозим — бош вазир эканлигини келтирди.
«Ҳозирги кунда дунёда давлат бошлиғининг ўзи парламент ролини кучайтирган давлат йўқ. Кўп давлат бошлиқлари парламентни ушлаб туради, унинг ҳуқуқи камроқ бўлиши тарафдори. Бизда эса сўнгги 5 йилда анчайин кенгайтирдик. Менимча, парламент республикага ўтиш учун ҳали бизга эрта ва керак бўлмаса ҳам керак», — дея таъкидлади Акмал Саидов.
Конституциявий комиссия ташкил топган сана — 20 майдан 3 июнга қадар 8500 дан ортиқ таклиф келиб тушган.
Эслатиб ўтамиз, 26 май куни Конституциявий комиссияга 6 кун давомида 13,15, 29, 37, 40, 41, 53, 78 ва 80-моддаларга боғлиқ таклифлар келиб тушгани ҳақида ёзгандик. Комиссия матбуот котиби Одилжон Тожиев президентга номзод бўйича талаблар ва ваколатлар муддати белгиланган 90-модда юзасидан таклиф юборилган ёки йўқлиги ҳақидаги саволга жавоб берди.
