ИИВ Йўл патрул хизмати ходимларини суратга олиб интернетда тарқатганларни жазога тортишга оид қонун лойиҳасини Қонунчилик палатасига киритди. 30 май куни Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги Ўзбекистон Халқ демократик партияси фракцияси мажлисида мазкур қонун лойиҳаси кун тартибидан чиқариб ташланди. Бироқ ҳужжатни бошқа партиялар қўллаб-қувватлаши мумкин.
Ушбу ҳужжат йўл ҳаракати хавфсизлиги тизими такомиллаштирилиши муносабати билан Жиноят кодекси, Жиноят-процессуал кодекси ва Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақидаги қонун лойиҳаси бўлиб, биринчи ўқишда фракция мажлисида кўриб чиқилиши керак эди.
Муҳокама жараёни бошланишидан аввал фракция аъзоси Фирдавс Шарипов қонун лойиҳасининг қатор моддаларида жарималар миқдорини ошириш, ижтимоий хавфи катта бўлмаган ҳуқуқбузарликлар учун жавобгарлик чораларини кучайтириш назарда тутилаётгани, аммо «бунинг сабаблари асосли очиб берилмаганини» таъкидлади.
Шунингдек, депутат бошқа омилларни келтириб, қонун лойиҳасини кун тартибидан чиқариб ташлашни таклиф қилди.
«Жарималар миқдори ошиши Халқ демократик партияси ғояларига зид экани, айниқса, асосий истеъмол маҳсулотларининг нархи ошиб бораётган шароитда жарималар суммасини кўпайтириш масаласини муҳокама қилиш мақсадга мувофиқ эмаслиги қайд этилди», — дейилади хабарда.
Қонун лойиҳасида охирги вақтларда кенг жамоатчилик томонидан фаол муҳокама қилинаётган йўл ҳаракати ходимларини видео ва фототасвирга олиб тарқатиш масаласида ҳам катта миқдорда жарима белгиланиши кўзда тутилган. Унга кўра, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимларини улар ўз хизмат бурчларини, яъни жамоат хавфсизлигини таъминлаш билан боғлиқ хизмат вазифаларини бажариш чоғида олинган фото ва видеотасвирларни уларни обрўсизлантириш ёки хақорат қилиш мақсадида интернет ахборот тармоғида жойлаштириш БҲМнинг 50 миқдорида жарима ёки 15 сутка муддатга маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлиши кўрсатилган.
Мажлисда мамлакатдаги катта ижтимоий-сиёсий ислоҳотлар очиқлик, ошкоралик, халқ олдида ҳисобдорлик, жамоатчилик назоратини кучайтиришга асосланаётган даврда ҳуқуқ-тартибот ходимларининг фаолияти фото ва видео тасвирларга олиниши чекланиши нотўғри ёндашув экани айтилди. «Юқоридаги омилларга асосан қонун лойиҳасини фракция мажлисида кўриб чиқиш рад этилган», — дейилади партия хабарида.
Эътирозли таклиф
Ички ишлар вазирлиги ЙПХ ходими суратини унинг рухсатисиз тарқатишни тақиқлаш бўйича Вазирлар Маҳкамасига қарорига ўзгартириш киритишни таклиф қилганди. Ўшанда жамоатчилик муҳокамаси 14 мартдан 29 март кунга қадар давом этганди.
Мазкур ўзгартишларга президентининг «Ички ишлар органлари ходимларини ижтимоий ҳимоя қилиш тизимини янада яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида» 2022 йил 8 февралдаги [ПҚ-118-сон] қарори асос қилиб олинган.
Бироқ, президентнинг мазкур қарори ҳозиргача, орадан 4 ойдан кўпроқ вақт ўтган бўлсада, қонунчилик маълумотлари миллий базаси — Lex.uz сайти, Адлия вазирлигининг Ҳуқуқий ахборот Telegram-канали ёки Ўзбекистон ахборот агентлигида ҳам эълон қилинмаган.
ИИВнинг мазкур таклифи жамоатчилик томонидан кескин кутиб олинди. Жумладан, Davletovuz ёзишича, «бу ёпиқликка, орқага ташланган қадам». Блогер Нурбек Алимов эса бу билан жамоатчилик назорати йўқолишини таъкидлади.
Блогер ва ҳуқуқшунос Хушнудбек Худойбердиев эса мазкур ҳолатга ҳуқуқий нуқтаи назардан эътибор қаратганди.
«Бу ерда чеклов фақат қонун билан бўлиши керак, Вазирлар Маҳкамасининг бунга ваколати ҳам, ҳуқуқи ҳам йўқ. Наҳотки лойиҳа муаллифларининг шунга ақли етмаган?», — дейди у.
У шунингдек, қуйидагича савол билан ҳам юзланган эди: «Етар энди. Қачондир тугаши керакку бунақа ишлар. Ҳадеб орқага қайтаверамизми? Наҳотки ички ишлар тизимини халқнинг ҳақиқий мададкори ва дўстига айлантиришнинг бошқа бирорта йўли йўқ бўлса?».
Аввалроқ, мазкур ҳолатга Қонунчилик палатаси депутати Расул Кушербаев ҳам «халқдан нимадир талаб қилишдан аввал инсон ўзи халққа намуна бўлиши керак» дея муносабат билдирганди. «Буни президент топшириғи, дея талқин қилмоқда. Лекин бизнингча бу кўпроқ вазирликнинг хоҳиши, балки Бекмурод Абдуллаев жанобларининг ўзи истаяпти… Албатта биз бу каби демократияга зид, жамоатчилик назоратини чеклайдиган қонунлар қабул қилинишига қаршимиз», — деганди у.
Ички ишлар вазири матбуот котиби Шохруҳ Ғиёсов мазкур таклиф ишлаб чиқилишидан олдинроқ, тақиқ бўлмаслигини айтганди. «Ушбу таклиф ишлаб чиқилгач, лойиҳа шаклида жамоатчилик муҳокамасига қўйилади, ҳамма бу борада ўзининг фикрини билдириши мумкин бўлади. Шунда ҳам тўлиқ тақиқ бўлмайди, лекин қандайдир чегаралар қўйилади», — деганди у.
Барибир қабул қилиниши мумкин
ХДП фракцияси рад этгани билан, бошқа партиялар депутатлари кўпчилик принципи асосида мазкур таклифни қўллаб юбориши эҳтимолдан ҳоли эмас.
Журналист Илёс Сафаровнинг қуйи палата ичкарисидаги ўз манбаларига таяниб ёзишича, юқоридаги қонун лойиҳасини ялпи мажлисда тасдиқдан ўтиши ва қабул қилиниши «Миллий тикланиш» партиянинг барча депуталари, Экопартиянинг эса тенг ярми ёқлаган.
