1 сентябрдан рақобатга қарши ҳаракатларни содир этган компанияларга молиявий жарималар қўлланилади. Бу президентнинг 8 апрелдаги тадбиркорлик муҳитини яхшилаш тўғрисидаги фармонида кўзда тутилган.

Вазирлар Маҳкамасига бир ой муддатда молиявий жарималарнинг аниқ миқдорлари ва уларни қўллаш тартибини назарда тутувчи янги таҳрирдаги «Рақобат тўғрисида»ги қонун лойиҳасини Олий Мажлис Қонунчилик палатасига киритиш топширилди. Ундирилган молиявий жарималар суммаси тўлиқ Давлат бюджетига йўналтирилади.

Фармон билан 1 сентябрдан бошлаб, рақобатга қарши ҳаракатларни содир этган хўжалик юритувчи субъектларга нисбатан қуйидагилар учун молиявий жарималарни қўллаш назарда тутилган:

  • товар ва молия бозорида рақобатни чеклашга олиб келувчи келишувлар (келишиб олинган ҳаракатлар) ва иқтисодий фаолиятни мувофиқлаштириш;
  • товар ва молия бозоридаги устун (монопол) мавқени ҳамда юқори музокара устунлигини суиистеъмол қилганлик, ижтимоий ва стратегик аҳамиятга эга маҳсулотлар нархларини асоссиз оширганлик ва инсофсиз рақобат;
  • хўжалик юритувчи субъектларни қўшиб юборишда, қўшиб олишда ва устав фондидаги (устав капиталидаги) акцияларни (улушларни) сотиб олиш бўйича битимлар тузишда рақобат тўғрисидаги қонунчиликни бузганлик;
  • оммавий савдоларда рақобатга зид ҳаракатлар амалга оширганлик ва монополияга қарши талабларни бузганлик.

Ҳужжатда рақобатга қарши бошқа ҳаракатлар учун ҳам жавобгарликни белгилаш топширилган.

Фармон билан охирги календарь йилида товарлар (хизматлар)ни сотишдан тушган тушуми базавий ҳисоблаш миқдорининг 10 минг бараваридан ошмайдиган юридик шахслар ёки якка тартибдаги тадбиркорлар ёхуд шахслар гуруҳини (табиий монополия субъектлари, давлат харидлари ва биржа савдолари иштирокчилари, маҳсулотларининг нархлари давлат томонидан тартибга солинадиган хўжалик юритувчи субъектлардан ташқари) товар ёки молия бозорларида устун мавқе эгаллаган деб эътироф этмаслик ҳамда уларга нисбатан монополияга қарши чораларни қўлламаслик белгиланди.

1 сентябрдан бошлаб қуйидагилар учун маъмурий жавобгарликни кучайтириш кўзда тутилмоқда:

  • давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари томонидан хомашё, товарлар ва хизматларнинг эркин ҳаракатланиши ва реализация қилинишини (кўрсатилишини) ноқонуний чеклаш;
  • лицензиялаш, рўйхатга олиш, аккредитациядан ўтказиш ва рухсат бериш ваколати берилган давлат унитар корхоналари ёки муассасалари, юридик шахслар бирлашмалари томонидан рақобатни чеклайдиган қарорлар қабул қилиш;
  • монополияга қарши орган талабига кўра, зарур ҳужжат ва ахборотларни тақдим этмаганлик, нотўғри ёки ёлғон маълумотлар тақдим этганлик.

Хусусий секторни кенг жалб қилиш ҳамда эксклюзив ҳуқуқларни бекор қилиш орқали мавжуд монополияларни бартараф этиш чора-тадбирлари (улар ҳозирча эълон қилинмаган) белгиланди.

Шунингдек, тадбиркорлик субъектлари учун рақобат шартлари тенглаштирилмоқда: 1 майдан бошлаб тадбиркорлик субъектларига тенг шароитларни яратиш учун чекланган субъектларга татбиқ этилаётган солиқ ва божхона имтиёзлари тармоқлардаги барча субъектлар учун (рўйхат ҳозирча эълон қилингани йўқ) татбиқ этилмоқда.

Фармонда 1 июлдан божхона бўйича имтиёзларни фақатгина Ўзбекистон қонунлари асосида тақдим этиш қатъий қилиб кўрсатилган. Шунингдек, алоҳида солиқ ва божхона имтиёзларини (ушбу рўйхат ҳам эълон қилинмаган) босқичма-босқич бекор қилиш белгиланган.

Ўзбекистоннинг халқаро шартномалари бўйича 1 июлга қадар маъқулланган ва Ўзбекистон тижорат банклари орқали қайта молиялаштириладиган ёки қайта кредитланадиган халқаро молия институтлари ва хорижий ҳукумат молия ташкилотларининг маблағлари (қарзлари, кредитлари) ҳисобидан олинадиган товарлар (хизматлар) бўйича солиқ ва божхона имтиёзлари бекор қилинади. Мазкур норма тижорат банклари ва тадбиркорлик субъектлари ўртасида янги тузиладиган битимлар (расмийлаштириш шакли ва усулидан қатъий назар) асосида олинадиган товарларга (хизматларга) татбиқ этилади.

2023 йил 1 январдан бошлаб Монополияга қарши курашиш қўмитаси томонидан ҳар йили Олий Мажлис Сенатига ахборот бериладиган Рақобат ривожланиши индекси жорий қилинади.

Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш вазирлигига Монополияга қарши курашиш қўмитаси, Молия вазирлиги ва Адлия вазирлиги билан биргаликда икки ой муддатда давлат хизматлари ва функцияларини бажаришга хусусий секторни кенг жалб этишни жадаллаштириш бўйича қарор лойиҳасини киритиш топширилди.