Fitch халқаро рейтинг агентлиги 2022 йилда Ўзбекистоннинг реал иқтисодий ўсиш суръати прогнозини 3,1% гача пасайтирди. Бу ҳақда агентликнинг 1 апрель куни эълон қилинган ҳисоботи маълумотларига таяниб, Молия вазирлиги ахборот хизмати хабар қилди.
Агентлик прогнозларига кўра, жаҳонда юзага келган вазият фонида Ўзбекистонда иқтисодий ўсишнинг пасайиши, 2022−2023 йилларда жорий операциялар ҳисоби дефицити ва инфляция даражасининг ортиши кутилмоқда.
Мазкур прогнозлар қуйидаги омиллар билан изоҳланган:
- хориждан пул ўтказмалари камайиши ортидан уй хўжаликлари истеъмолининг қисқариши;
- инвестиция лойиҳаларининг кечикиши;
- ташқи қарз жалб қилиш шартларининг қатъийлашиши;
- валютанинг кўпроқ қадрсизланиши;
- юқорироқ инфляция кутилмалари.
Агентлик мамлакатдаги фискал сиёсат ва хом-ашё, хусусан, олтин, мис ва газ экспорти нархлари ташқи шоклар таъсирини юмшатишга хизмат қилиши мумкинлигини таъкидлаган.
Fitch`га кўра, 2022 йилда мамлакатда инфляция даражаси ўртача 12,7% ни ташкил қилиши кутилмоқда (2023 йилда ўртача 11,6%). Бу миллий валюта курсининг пасайиши, юқорироқ инфляция кутилмалари ва озиқ-овқат нархлари кўтарилиши билан изоҳланган.
Шунингдек, инфляция динамикасига валюта курсининг тебраниши, газ ва электр-энергия тарифларининг эркинлаштирилиши, ноозиқ-овқат ва хизматлар нархининг барқарорлиги таъсир кўрсатиши мумкинлиги қайд этилган.
Ҳисоботга кўра, Ўзбекистон суверен кредит рейтинги ВВ- (барқарор кутилма) даражада баҳоланган. Агентлик мамлакатнинг мустаҳкам ташқи ва фискал захиралари, мўътадил давлат қарзи даражаси ва BB рейтингига эга мамлакатларга нисбатан юқори ўсиш суръатлари республика суверен кредит рейтингини қўллаб-қувватловчи омиллардан эканлигини қайд этган.
Шунингдек, мамлакатнинг хом-ашё товарларига боғлиқлиги, институционал ва бошқарув сифати даражаларининг сустлиги, юқори инфляция даражаси ва аҳоли жон бошига ялпи ички маҳсулотнинг (ЯИМ) пастлиги республика кредит рейтингини чекловчи омиллар сифатида санаб ўтилган.
Агентликнинг таъкидлашича, Ўзбекистоннинг суверен кредит рейтинги ва кутилмаси қуйидаги ҳолларда оширилиши мумкин:
- юқори иқтисодий ўсишга эришилганда ва аҳоли жон бошига ЯИМ миқдорининг BB рейтингига эга давлатлар билан фарқи камайганда;
- «қонун устуворлиги», «аҳоли фикрини инобатга олиш ва ҳисобдорлик», «тартибга солиш сифати» ва «коррупцияни назорат қилиш» каби бошқарув стандартлари сезиларли яхшиланганда;
- фискал ва ташқи захиралар сезиларли ошганда.
Ўз навбатида, мамлакатнинг суверен кредит рейтинги қуйидаги ҳолларда пасайтирилиши мумкин:
- жорий операциялар ҳисоби манфий сальдосининг ортиши, халқаро захираларнинг сезиларли даражада камайиши ёки ташқи мажбуриятларнинг тез ошиши;
- иқтисодий ўсиш суръатининг давомий секинлашиши, давлат қарзининг ЯИМга нисбати кескин ошиши ёки суверен фискал буферларнинг камайиши.
Шунингдек, Европа тикланиш ва тараққиёт банкининг янгиланган прогнозлари Марказий Осиё минтақасида 2022 йилда ЯИМ ўсиш суръати 4,8% эмас, 3,2% ни ташкил этишини кўрсатган. Хусусан, банк Ўзбекистонда ЯИМ ўсиши суръати прогнозини 6% дан 4% гача пасайтирган.
