Вазирлар Маҳкамасининг 24 мартдаги қарори (126-сон) билан Энергетика вазирлиги ҳузурида «Миллий диспетчерлик маркази» давлат унитар корхонаси ташкил этилади.

Марказ Ўзбекистон ягона энергетика тизимини ривожлантириш, электр энергиясини ишлаб чиқариш ва истеъмол қилиш баланси сақланишини, шунингдек, Марказий Осиё бирлашган энергетика тизимининг барқарор ишлашини таъминлаш мақсадида ташкил этилмоқда.

Қарор билан Миллий диспетчерлик марказига «Ўзбекистон миллий электр тармоқлари» АЖ ҳамда «Ҳудудий электр тармоқлари» АЖнинг миллий, регионал ва ҳудудий диспетчерлик функциялари ўтказилмоқда.

Миллий диспетчерлик марказининг асосий вазифаларига:

  • ягона электр энергетика тизимини реал вақт режимларида оператив бошқариш ва унинг ишончли ишлашини таъминлаш;
  • ягона электр энергетика тизими таркибига кирувчи корхоналарнинг диспетчерлик бошқарувини амалга ошириш;
  • электр энергиясига бўлган талаб ва таклифдан келиб чиқиб, шунингдек, электр энергиясини ишлаб чиқариш ва унинг истеъмол қилинишига таъсир қилувчи барча омилларни ҳисобга олган ҳолда уни ишлаб чиқариш ва истеъмол қилишнинг ҳар соатлик режимини шакллантириш;
  • ягона электр энергетика тизимининг техник ва иқтисодий жиҳатдан энг мақбул режимларда ишлашини таъминлаш;
  • ягона электр энергетика тизимининг қўшни давлатлар энергетика тизимлари билан параллель равишда ишлаш режимларини бошқариш;
  • авария режимлари юзага келишининг олдини олиш, уларни бартараф этиш ва авария режими бартараф этилгандан кейин тизимнинг ишончлилигини тиклаш ва бошқалар киради.

Миллий диспетчерлик маркази бошқарув ходимларининг умумий чекланган сони 259 нафар штат бирлигидан иборат бўлади.

Миллий диспетчерлик марказининг амалдаги бошқарув пульти тўлиқ ишга тушгандан сўнг асосий ҳамда захира бошқарув пультлари уч ой муддат параллель равишда ишлайди.

Миллий диспетчерлик маркази фаолияти «Иссиқлик электр станциялари», «Ўзбекистон миллий электр тармоқлари», «Ҳудудий электр тармоқлари» ва «Ўзбекгидроэнерго» компаниялари ҳамда электр энергиясини ишлаб чиқарувчи ва тақсимловчи бошқа ташкилотларга шартнома асосида диспетчерлик хизматини кўрсатишдан тушадиган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилади.

Бундан ташқари, Миллий диспетчерлик маркази тўғридан-тўғри диспетчерлик департаменти, реле ҳимоя ва автоматика бўлими, республика ягона энергетика тизимини ва уларнинг қуйи бўлинмалари орқали тезкор-техник бошқарувни амалга оширади.

Энергетика вазирлигига бир ой муддатда бошқа давлатларнинг электр энергетика тизими билан параллель равишда ишлаш қоидаларини аниқлаш топширилди.

Қарор билан «Иссиқлик электр станциялари» ва «Ҳудудий электр тармоқлари» компаниялари тизимидаги ташкилотлар ушбу жамиятларнинг ҳудудий филиаллари этиб қайта ташкил этилади.

Эслатиб ўтамиз, жорий йил 25 январь куни Марказий Осиё мамлакатларида электр энергиясининг оммавий узилиши кузатилган эди. Авария сабабларини ўрганиш бўйича давлатлараро комиссия бунга Ўзбекистон энергетика тизимидаги носозлик сабаб бўлган, деган хулосага келди.

31 январь куни бўлиб ўтган йиғилишда президент Шавкат Мирзиёев энергия ишлаб чиқариш қувватларини ошириш ва электр таъминотини автоматлаштириш лойиҳасини тайёрлаш бўйича топшириқ берди.