Менинг исмим Ц.Ворро. Исмим онам исмининг бош ҳарфи билан бошланади. Одамлар бизнинг қайси зотдан эканимизни осонроқ аниқлаш учун наслдор кучук болаларини шундай деб чақиришга одатланишган.
8 ойлигимгача Сергелидаги кинология марказида яшадим. Кейин хўжайиним катта сержант ва кинолог Дилмурод Баратов мени олиб кетди. Икки ой давомида у менга гиёҳванд моддаларни қандай қидиришни ўргатди. Таълим олишимиз учун икки ойдан олти ойгача вақт кетади. Мен тезда ўргандим, чунки яхшиман-да.
Дилмурод ака мени ҳар куни машқ қилдирди. Дарслар ўйин шаклида ўтказилди. Аввал хўжайинимга кўникишим, уни тинглашни ва унга ишонишни ўрганишим керак эди. Катта сержант Баратов бегона шовқин ва ҳаракатлар билан чалғимаслигим кераклигини айтди. У менга ўйинлар ёрдамида гиёҳванд моддаларни қидириш ва уларни топганим ҳақидаги ишора беришни ўргатди. Мен устозим билан ўйнашни яхши кўраман.
Ҳозир етти ёшдаман. «Тошкент» халқаро аэропортининг кинология хизматида олти йилдан ортиқ вақтдан бери ишлаб келаман. 12 бош ит билан биргаликда питомникда яшаймиз. Айни пайтда аэропортда рус спаниеллари, инглиз кокер-спаниеллари, немис овчаркалари ва лабрадорлари меҳнат қилишмоқда. Одамлар бу зотларни танлашларига сабаб, биз осон ўрганамиз, жуда ақлли, чиқишимли ва дўстсевармиз.
Кинология марказларида аэропортда хизмат кўрсатиш учун итлар сараланаётган вақтда одамлар кучукча қанчалик ўйноқи, ақлли ва фаол эканлигига қарашади. Бу каби миттивойлардан яхши ходимлар чиқади. Одатда бу қобилиятлар мерос бўлиб қолади, шунинг учун аэропорт божхона хизмати асосан наслдор кучукчалар ишлашади.
Менинг сменам 12 соат давом этади. Ҳар бир сменада учта ит хизматга чиқади. Бутун иш кунини божхона назорати зонасида ўтказамиз ва шубҳали юкларни текширамиз. Кейин икки инсон куни дам оламиз.
Мен гиёҳванд моддаларни топишга ихтисослашганман. Албатта, уларни ўзим истеъмол қилмайман. Бу организм учун жуда зарарли. Билмайман, одамлар нима учун ўзларига бундай зарар етказишади. Мен ўз ишимга ўйин каби қарайман. Мен беш марта гиёҳванд моддаларини топгандим. Бу кўп. Мен уларни топсам, хўжайинимга ер қазигандек бўлиб ишора қиламан.
Ҳамма итлар ҳам гиёҳванд моддаларни топишга ихтисослашавермайди. Ҳамма ўз ихтисослигига эга. Баъзилари портловчи моддаларни қидиради, топса, топилган жойнинг ёнида ўтирган ҳолда сигнал беради. Бошқа итлар валюта қидиради. Ҳозир синтетик препаратларни топиш ҳам долзарб бўлиб турибди, чунки донгдор Тошкентда дорихона наркотиклари муаммоси мавжуд. «Газета.uz» журналисти Никита Макаренко бир пайтлар бу ҳақда яхшилаб ёзган эди. Одамлар айрим итларни террорчиларни аниқлашга ҳам ўргатишади. Улар буни қандай қилишларини билмайман.
Биз ишга фақат хўжайинларимиз билан борамиз. Мен ва кинологим Дилмурод Баратов — доимий тандемлармиз. Мен хизматни у билан бирга бошлаганман ва у билан охиригача хизмат қиламан. Мен ҳеч қачон бировнинг хўжайини билан ишлашга чиқмайман. Катта сержант Баратовга ўрганиб қолганман. Бошқаларнинг буйруқларига қулоқ солмайман. Агар хўжайиним ёки мен ўзимизни ёмон ҳис қилсак, ўрнимизни бошқа жуфтлик эгаллайди. Ҳар бир итимиз билан ҳам шундай.
Бизга маош ҳам берилади. Лекин қанча олишимни сизга айтмайман. Бу ёқимсиз савол. Шуни айтоламан: маошим одамларникидан камроқ, лекин яшаш учун етарли. Мазали мувозанатлаштирилган қуруқ овқат ва элита даражасидаги ветеринария хизмати учун пул етарли. Бизга мукофот ҳам, бонус ҳам беришмайди. Лекин бизга кўп нарса ҳам керак эмас. Асосийси, биз ва хўжайинларимиз соғлом ва мазали овқатланамиз.
Айтганимдек, биз аэропортда, маҳаллий питомникда яшаймиз. Ҳар бир итнинг ўз қафаси бор. Дам олар эканмиз, хоналаримизни тарк этмаймиз. Акс ҳолда тўсатдан бир-биримиз билан жанжаллашиб қолишимиз мумкин.
Одатда итлар 8−10 йилгача хизмат қилади. Аммо буларнинг барчаси индивидуал ва соғлиғимизга боғлиқ. Мен ўзимни яхши ҳис қиляпман ва яна бир неча йил ишлай олишимга умид қиламан.
Ҳозирча болаларим йўқ. Бизга хизмат вақтида зурриёд қолдириш мумкин эмас. Пенсияга чиққанимда, албатта, ўз зурриёдларимни қолдираман. Нафақани эса хўжайинимнинг ҳузурида ўтказаман. Мен — катта сержант Баратовнинг иккинчи шеригиман. У аввал немис овчаркаси билан хизмат қилган. Ҳозир у хўжайиним билан яшамоқда. Кўп йиллик биргаликдаги хизматимиз давомида хўжайинимизга қаттиқ боғланиб қоламиз. Агарда бизни ажратишса, бир-биримизни жуда соғинамиз.
