АҚШ ва НАТО 26 январь куни Россиянинг хавфсизлик кафолатлари бўйича таклифларига ўз жавобини йўллади, деб хабар бермоқда РИА Новости.

Эслатиб ўтамиз, Россия томонидан АҚШ ва НАТО учун тайёрланган таклифлар Грузия ва Украинанинг НАТОга аъзо бўлишини тақиқлаш, Россия билан чегарадош мамлакатларда қурол-аслаҳаларни жойлаштирмаслик ва альянснинг шарққа қараб кенгайишдан воз кечиши каби бандларни ўз ичига олган. Бу ҳақда декабр ойида батафсил маълумот берганмиз.

АҚШ жавоби

АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен Россиянинг хавфсизлик кафолатлари бўйича таклифларига жавобни тақдим этишга бағишланган матбуот-анжуманида, Америка томони ҳужжатни оммага эълон қилмаслик қарорини қабул қилганини айтди ва РФ томони ҳам худди шундай йўл тутишига умид билдирди.

Шундай бўлса-да, у АҚШ жавобидаги асосий низомлар ҳақида гапирди. Ҳужжат шу пайтгача билдирилган позицияларни ўзида акс эттирган: АҚШнинг Россия томонидан хавфсизлик соҳасидаги хатти-ҳаракатларидан ташвишдалиги ҳамда давлатлар ўзаро туташ нуқталарни топиши мумкин бўлган соҳалардаги таклифлар.
Жавобда АҚШ НАТОнинг «очиқ эшиклар» тамойилидан воз кечмаслиги яна бир бор таъкидлаб ўтилган.

Энтони Блинкен шунингдек, ёзма жавобда «жуда ижобий нарсалар» борлигини қайд этган. Унинг айтишича, Вашингтон барча, жумладан, Россия учун ҳам хавфсизликни кучайтириш бўйича ҳамкорликда амалга оширилиши мумкин бўлган «соҳаларни белгилаган». Унинг айтишича, бу ерда гап Украинадаги ҳужум ракета тизимлари, ҳарбий машғулотлар масаласи, қурол-аслаҳалар устидан назорат бўйича потенциал чоралар, хатарларни пасайтириш ҳақида бормоқда.

«Буларнинг барчаси умумий ташвишни, жумладан, Россия айтиб ўтган ташвишни ўзида акс эттиради», — деди Энтони Блинкен.

Энтони Блинкен. Фото: U.S. Department of State / Flickr

Давлат котибининг сўзларига кўра, АҚШ президенти Жо Байден ҳужжатни тайёрлашда шахсан иштирок этган. Унинг қўшимча қилишича, ҳужжатни тузишда АҚШ иттифоқдошлари фикри ҳам ўзига хос ўрин тутган: уларнинг позициялари «матнга интеграция қилинган». АҚШ жавобни Украина билан мувофиқлашган ҳолда тайёрлаган, деб маълум қилган Энтони Блинкен.

Ўз сўзи якунида давлат котиби Вашингтон Украина атрофидаги воқеаларнинг ҳар қандай ривожига тайёрлигини, аммо дипломатияни маъқул йўл, деб ҳисоблашини таъкидлаб ўтди.

НАТО жавоби

НАТО ҳам Россияга жавобларни тақдим этишга бағишланган матбуот-анжуманини ташкиллаштирди. Тадбирда альянс бош котиби Йенс Столтенберг чиқиш қилди. НАТО бу жавобни оммага эълон қилишни режалаштирмагани учун, Столтенберг жавоб мазмуни ҳақида гапириб ўтди.

НАТОнинг таклифлари АҚШ томонидан йўлланган таклифлар билан параллел бўлади, бизни барча 30 иттифоқдошимиз қўллаб-қувватлади, дея баёнот қилди Йенс Столтенберг.


Йенс Столтенберг. Фото: NATO / Flickr

Альянс ўз жавобида «очиқ эшиклар» тамойилидан воз кечмаслигини, Грузия ва Украинанинг альянс аъзосига айланиш истаги билан бир қаторда, Швеция ва Финляндияда бундай истак йўқлигини бир хилда ҳурмат қилишини маълум қилди.

НАТО Россия билан муносабатларда прогрессга эришиш мақсадида ёзма жавоб беришга қарор қилди ва РФга альянсдаги ваколатхоналари фаолиятини қайта тиклашни таклиф этмоқда, хусусан, у мулоқотга, жумладан Россия-НАТО кенгаши мулоқотига тайёр.

Бош котиб сўзларига кўра, альянс Россия билан тўғридан-тўғри алоқа линиясини ўрнатишга тайёр ва қуролсизлантириш, ракеталарни жойлаштириш ва қурол-аслаҳалар устидан назорат ўрнатиш каби мавзуларни муҳокама қилишни истайди.

«Биз Россияни вазиятни зудлик билан деэскалация қилишга чақирамиз. НАТО келишмовчиликлар ва зиддиятлар, куч ёки куч ишлатиш таҳдиди билан эмас, балки сиёсий томонлама тартибга солиниши керак, дея ишонади», — деб баёнот қилди Йенс Столтенберг. НАТО Россия деэскалация доирасида Грузия, Украина ва Молдовадан ўз қўшинларини чиқариб кетиши керак, деб ҳисоблайди, деди Столтенберг.

НАТО бош котиби, сиёсий музокаралар муваффақиятига умид қилган ҳолда, альянс «ёмон сценарийга ҳам тайёргарлик кўраётганини» айтиб ўтди. «Биз ҳарбий мавжудлигимизни кучайтирмоқдамиз, жумладан, Болтиқбўйи ва Қора денгиз минтақаларида ҳам», — деди Йенс Столтенберг.