16 июнь куни Женевада АҚШ президенти Жо Байден ва Россия президенти Владимир Путин саммити бўлиб ўтди. Путин ва Байден давлат раҳбарлари сифатида илк бор шахсан учрашувди.

Саммит тор доирада АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен ва Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров иштирокида бошланди. Сўнгра музокаралар кенгайтирилган таркибда давом этди. Маслаҳатлашувлар жами бўлиб уч соат давом этди.

АҚШ ва РФ раҳбарлари стратегик барқарорлик, киберхавфсизлик, инсон ҳуқуқлари, Россия мухолифати раҳбари Алексей Навалний иши, Украина, Белорусия ва Афғонистондаги вазият, савдо алоқалари ва бошқаларни муҳокама қилди. Саммитдан кейин қўшма матбуот анжумани ўтказилмади, Байден ва Путин журналистлар олдига алоҳида чиқишди.

Биринчи бўлиб сўзга чиққан Владимир Путин саммитда «ҳеч қандай душманлик бўлмагани» ва «учрашув принципиал тарзда ўтказилганини» таъкидлади. У АҚШ ва Россия элчилари Москва ва Вашингтонга қайтишини маълум қилди. Шунингдек, мамлакатлар киберхавфсизлик бўйича маслаҳатлашувлар ўтказишга келишиб олдилар.

Украина масаласида Путин бу мамлакатнинг НАТОга аъзолиги тўғрисида «муҳокама қилинадиган нарса йўқ» деди. У Киевни Украинанинг шарқидаги можарони ҳал қилиш бўйича Минск келишувларини бузганликда айблади ва Россия ўз ҳудудида машғулотлар ўтказаётганини таъкидлади.

РФда қамоққа олинган мухолифат етакчиси Алексей Навальний ҳақида берилган саволга Путин «бу одам Россияда амалдаги қонунни бузаётганини билган» ва «қасддан ҳибсга олиниш сари кетган», деб жавоб берди. Навальний томонидан асос солинган Коррупцияга қарши кураш фонди экстремистик ташкилот деб эълон қилинди, чунки у тартибсизликларга чақирган ва Молотов коктейлларини тайёрлаш бўйича кўрсатмалар берган, деди Путин.

Россия раҳбарининг таъкидлашича, президентлар бир-бирларини меҳмонга таклиф қилмаганлар, чунки «бундай ташрифлар учун шароитлар пишиб етилиши керак». Унинг таъкидлашича, Жо Байден «жуда конструктив» ва «жуда тажрибали» шахс эканлигини қайд этиб, учрашув якунлари бўйича «ҳеч қандай иллюзия йўқлиги ва бўлиши мумкин эмас"лигини қўшимча қилди. «Бундай вазиятда қандайдир оилавий ишонч бўлиши мумкин эмас, лекин, менимча, унинг учқуни милтиллади», — деб таъкидлади Путин.

РФ президентидан кейин сўзга чиққан Жо Байден суҳбат оҳангининг «яхши ва ижобий» эканлигини, «муносабатларни яхшилашнинг ҳақиқий истиқболлари» борлигини ва Путин, унинг тасдиқланишича, совуқ уруш бўлишини хоҳламаслигини қайд этди.

Байден АҚШ ва Россия ўртасидаги муносабатлар «барқарор ва тахмин қилинадиган» бўлиши кераклигини ва унинг кун тартиби Россияга қарши қаратилган эмаслигини таъкидлади — «бу Америка халқи манфаатларига жавоб беради».

У АҚШ президенти сифатида инсон ҳуқуқлари бузилишига қарши гапиришга мажбур эканлигини, шунинг учун у Алексей Навальний ишидан хавотирда эканлигини билдирди. «Мен унга (мухолифатчининг ўлими) оқибатлари Россия учун ҳалокатли бўлишини тушунтирдим», — деди Жо Байден.

АҚШ ҳукумат веб-сайтларига киберҳужумлар учун жавобгар деб ҳисоблаган Россияга қарши эҳтимолий санкциялар тўғрисидаги саволга Байден у Путинга АҚШнинг муҳим кибер салоҳиятини кўрсатганини ва агар Россия томони «асосий қоидаларни бузса», кибер таҳдид билан таҳдид қилганини айтди.

АҚШ раҳбарининг таъкидлашича, учрашувда Америка қўшинларини Афғонистондан олиб чиқиш масаласи муҳокама қилинган. Унга кўра, Путин ушбу мамлакатда тинчлик ва хавфсизликни таъминлаш учун «ёрдам беришга» тайёрлигини билдирди. «Россия Афғонистонда терроризмнинг қайта тикланишига йўл қўймасликдан жуда манфаатдор», — деди Жо Байден.

Унинг маълум қилишича, АҚШ ва Россия Минск келишувлари бўйича дипломатик ишларни давом эттиришга келишиб олдилар. Байден Белоруссиядаги вазиятга келсак, у ўз ташвишларини баҳам кўрган ва Путин «содир бўлган воқеага рози, шунчаки, у нима қилиш кераклиги борасида бошқача қарашга эга».

«Биз келгуси олти-12 ой давомида стратегик барқарорлик бўйича чинакам мулоқотимиз бор-йўқлигини, маҳбусларни озод қилиш масаласида ҳамма нарсани қилдикми — аниқлаймиз, тартибни тиклашга ёрдам берадиган киберхавфсизлик бўйича келишувлар мавжудлигини билиб оламиз,» — дея таъкидлади АҚШ президенти.

Учрашув якунлари бўйича Жо Байден ва Владимир Путин стратегик барқарорлик тўғрисида қўшма баёнот ҳам беришди. Унда улар «ядровий урушда ғолиблар бўлиши мумкин эмас ва у ҳеч қачон йўл очиб берилмаслиги керак» деган принципга содиқлигини яна бир бор тасдиқладилар ва, шунингдек, АҚШ ва Россия яқин вақтларда амалий ва жўшқин ўтадиган стратегик барқарорлик бўйича комплекс икки томонлама мулоқот йўлга қўйилишини тасдиқладилар.