24 февраль куни Давлат солиқ қўмитаси раиси Шерзод Кудбиев буджетга тўланадиган солиқ суммаларини камайтириш ва ҚҚС суммаларини ноқонуний қабул қилиш муаммосига дуч келган 50 га яқин кишидан иборат бир гуруҳ тадбиркорлар билан учрашув ўтказди.

ДСҚ раиси мамлакатда «яширин иқтисодиёт» га қарши кураш бошланганини, хусусан, «шубҳали» корхоналар фаолияти фаоллаштирилганлигини таъкидлади. У бу масалада ортга қайтилмаслигини айтди.

Шерзод Кудбиевнинг сўзларига кўра, 1 февраль ҳолатига ҚҚС бўйича ҳисобланган сумма 9,2 трлн сўмга етди, аммо бу давлатга шунча миқдорда маблағ келиб тушганини англатмайди.

«9 трлн 200 млн сўм алдаб тўланмаганлиги натижасида, майли унинг бир қисмидир, 1−2 трлндир. Ҳозир бунинг тагига етамиз битталаб», — дея таъкидлади Шерзод Кудбиев.

Унинг таъкидлашича, 24 февраль куни солиқ қўмитаси таркибига 396 «шубҳали» компаниялардан яна 129 та корхона киритилган. Шу тариқа, ҚҚСни қоплаш миқдорини бекор қилиш билан янги тўлқин пайдо бўлиши кутилмоқда, дея огоҳлантирди ДСҚ раҳбари.

Давлат солиқ қўмитаси раисининг сўзларига кўра, «бир кунлик фирмалар» умри анча қисқарган — эндликда улар 300−400 млн сўмлик «фиктив» битимларни амалга оширганидан сўнг, ёпилмоқда. Баъзи фирмалар «давлатдан эмас, балки занжирдаги ҳар бир тадбиркордан ўғирлаб» 300 млрд сўмлик ҳисоб-фактураларни расмийлаштираётганини кўриш мумкин.

«Кеча битта фирма шунча уряпмиз, 300 млрдга битта счет-фактура ҳам ёзадими? 300 млрдга, йигитлар. Кимни алдаяпмиз биз? Мен нима қилишим керак, энди мен у фирмани камерал қилишим керакми? Ўзбекистонда нима 300 млрд туради? Қурилишга ўтмаган, бошқага ўтмаган. 30 млн доллар бу. Сув омбори, самолет бўлиши мумкин. Билмадим, 3 кун олдин пайдо бўлган фирма унақа нарсалар қилмайдику. Энди бир-биримизни алдамайлик», — деди ДСҚ раиси.

Шерзод Кудбиев 3,1% ҳолларда (103 та компания учун) «фиктив» битимларнинг ҳақиқийлиги тасдиқланмаганлигини, 95% дан кўпроғи эса тасдиқланганлигини тан олди. Унинг сўзларига кўра, қўмита тадбиркорларга маблағларни қайтаришни тезлаштириш устида иш олиб бормоқда.

Фото:ДСҚ

««Обналчи» ҳалол тадбиркорнинг биринчи ва ягона душмани. У давлатни, жамиятни алдайди. Майли ўзи, нима сизлар ўйлаяпсизлар 5 фоиз билан бой бўлиб қоладими? Йўқ, кечирасизлар. Бу коронавирусдан баттар. Бунинг «цепочка"си ҳаммага таъсир қиляпти. Битта орада «обналчи» чиқиб қолса, ҳаммага таъсир қилади», — дея таъкидлади Солиқ қўмитаси раиси.

Бундай ноқонуний ҳаракатлар тўғрисида тўпланган барча ҳужжатлар ҳуқуқни муҳофаза қилиш идораларига юборилган.

Учрашув иштирокчиларидан бири ДСҚдан ёрдам ва молиявий амнистия сўради. Шерзод Кудбиевнинг таъкидлашича, ҚҚС суммаларини ҳисобга олиш учун ноқонуний равишда қабул қилиш натижасида солиқ қарзлари бўлган тадбиркорларга Солиқ кодексига мувофиқ, қисмларга бўлиб тўлаш ҳуқуқи берилган. Бундан ташқари, 20 фоиз жарима қўлланилмайди. Бундан ташқари, агар тадбиркорлар барча керакли ҳужжатларни тақдим қилиб, 1 апрелгача ҳисоб-китобларни тартибга келтирсалар, улар жиноий жавобгарликка тортилмайди.

Бугунги кунга қадар ДСҚ «шубҳали» солиқ тўловчилар билан давлат бюджетига тўламасдан, деярли 1 трлн сўм миқдоридаги ҚҚС миқдорини ҳисобга олган молиявий операцияларни амалга оширган 10 мингга яқин корхонани аниқлади.

Аввалроқ, ДСҚ «шубҳали» корхоналар билан ишлайдиган 206 та давлат компаниялари рўйхатини эълон қилган эди.

«Нақдлаштирувчи фирмалар» («бир кунлик фирмалар») товарларни сотмайди ёки хизмат кўрсатмайди, балки пул маблағларини нақд қилиб беради ва фиктив ҳужжатларни расмийлаштиради. Масалан, 100 млн сўмлик битта ҳисоб-фактурадан «нақд пул билан ишлайдиган компания» ноқонуний равишда 15 млн сўм ишлаб топади, виждонли тадбиркор эса бундай даромад олиш учун меҳнатининг бир ойи ёки ундан кўпини сарф қилиши керак бўлади.

Бундан ташқари, сохта ҳужжатлар (ҳисоб-фактуралар) рўйхатдан ўтказилгандан сўнг, ҚҚС тўловчилари ҳисобот даври охирида ҳисоб-фактураларда кўрсатилган ҚҚС миқдорини ҳисобга олиш билан белгилайдилар ва шу билан тўланадиган солиқ миқдорини камайтирадилар ва давлат бюджетига зарар етказадилар, дея тушунтирди қўмита.