Ўзбекистонда йиғилишлар, митинглар, кўча юришлари ва намойишларни ташкил этиш СССР Олий Кенгаши Президиуми фармони билан тартибга солинмайди. Бу ҳақда душанба куни бўлиб ўтган матбуот анжуманида адлия вазири Русланбек Давлетов «Газета.uz» мухбири саволига жавоб бера туриб маълум қилган.
Бугунги кунда Ўзбекистон қонунчилигида йиғилишлар, митинглар, кўча юришлари ёки намойишлар уюштириш, ўтказиш тартибини бузиш учун маъмурий ва жиноий [МЖтКнинг 201 ва 202-моддалари ҳамда Жиноят кодексининг 217-моддасида] жавобгарлик белгиланган бўлиб, аммо тартибнинг ўзи қайд этилмаган.
Вазирлар Маҳкамасининг 2014 йил 29 июлдаги қарорида оммавий тадбирларни ташкил этиш ва ўтказиш тартиби акс этган. Бироқ, у йиғилишлар, митинглар, кўча юришлари ёки намойишлар уюштиришга тегишли эмас.
2019 йилнинг 11 ноябрида «Фергана» Россия нашри «ОВД-Инфо» лойиҳаси билан биргаликда тайёрланган материалида, Ўзбекистонда йиғилиш эркинлиги ҳануз СССР Олий Кенгаши Президиумининг 1988 йилнинг 28 июлидаги СССРда учрашувлар, митинглар, кўча юришлари ва намойишларини ўтказиш тартибига оид 9306-XI-сонли фармони билан тартибга солиниши ҳақида баён этилган эди.
Hook.Report нашри 2020 йилнинг март ойида Ўзбекистон қонунчилигини таҳлил қилиб, ҳудди шундай хулосага келган эди. Бироқ, Адлия вазирлиги вакили эълон қилинган материалга изоҳ қолдириб, СССР Олий Кенгаши Президиуми фармони Ўзбекистон ҳудудида амал қилувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжат ҳисобланмаслигини қайд этди.
Адлия вазири Русланбек Давлетов ҳам митингларни ўтказиш тартиби ҳануз СССР фармони билан амал қилишини рад этди.
«Йўқ, амал қилмайди. Чунки у ерда [президиум фармонида] ёзилган органлар, муносабатлар тизими бугунги кунда мавжуд эмас. Бизни қонунчиликка [1991 йилги ҳужжатга] асосан Ўзбекистон қонунчилигига зид келмаган қисми бўйича СССР ҳужжатлари амал қилиши ёзилган. Лекин у ерда ёзилган нормалар бугунги кундаги қонунчиликка тўғри келмайди. Чунки, «райком» йўқ-ку. Ҳокимиятни «раисполком»нинг ҳуқуқий вориси деб қарай олмайсиз. Бу умуман бошқа-бошқа орган. Шунинг учун у [президиум фармони] амал қилмайди», — деди Русланбек Давлетов.
Адлия вазирлиги раҳбари ИИВ томонидан ишлаб чиқилган «Митинг, йиғилиш ва намойишлар тўғрисида"ги қонун лойиҳаси қайта ишлашга юборилганини айтди.
«Биз кўрганмиз ва қайтариб юборганмиз. Адлия вазирлиги нуқтаи назаридан ҳуқуқий экспертизада катта масалалар бўлган. Икки-уч марта бу қайта ишланди. Охирги вариантини биз ҳали кўрмадик. Лекин албатта, бу қонун керак. Лойиҳа бекорга ишлаб чиқилмади. У давлат дастури асосида келтирилган топшириқ билан ишлаб чиқилди», — дея таъкидлади вазир.
Русланбек Давлетов бу борада қонунбузарлик учун маъмурий ва жиноий жавобгарлик мавжуд бўлса-да, митингларнинг тартиби тизимли равишда тартибга солинмаганини тан олди.
«Оммавий тадбир сифатида қарорлар белгиланган, лекин ҳамма митинг ҳам оммавий тадбирга тушмайди. Бу ерда ҳуқуқий нуқтаи назардан биз ишлашимиз керак бўлган масала мавжуд. Мен битта нарсани тушунтириб ўтмоқчиман — Адлия вазирлиги бутун ҳамма соҳадаги қонунчиликни яратадиган ташкилот эмас. Биз ҳуқуқий сиёсатни юритамиз. Лекин ҳамма соҳадаги вазирликлар ўзини давлат сиёсатини юритади. Масалан, соғлиқни сақлаш соҳасида сиёсатни юритадиган ташкилот ҳуқуқий нуқтаи назардан ҳам сиёсатини тагидаги ҳужжатини ўзи ишлаб чиқиши керак. Биз — умуммиллий манфаатлар, умумдавлат, умуммажбурий нуқтаи назардан кўриб, ўртада туриб, буни живолини ушлаб турадиган ташкилотмиз», — деди у.
ИИВ «Митинг, йиғилиш ва намойишлар тўғрисида"ги қонун лойиҳасини 2020 йилнинг 18 августида жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилган эди. Қонун лойиҳасининг илк варианти 2019 йилнинг июнь ойида тақдим этилган эди.
