29 июль куни Facebook, Google, Apple ва Amazon компаниялари раҳбарлари олти соат давомида АҚШ Конгрессининг Монополияга қарши сиёсати бўйича ҳуқуқий қўмитасининг йиғилишида саволларга жавоб беришди. Бу ҳақда CNN хабар берди.
Конгресс саволларига Facebook асосчиси Марк Цукерберг, Amazon асосчиси Джефф Безос, Apple бош директори Тим Кук ва Alphabet (Google) бошқарувчиси Сундар Пичаилар жавоб беришди. CNN хабар беришича, сўнгги бор бундай масштабдаги сўроқ 1998 йилда ўтказилган ва унда Microsoft асосчиси Билл Гейтс қатнашган.
Конгресс бир йилдан ортиқроқ вақтдан бери Facebook, Google, Apple ва Amazon каби йирик технология гигантларини ўзларининг бозордаги устун мавқеини суистеъмол қилган-қилмаганликларини текшириб бораётган эди.
Бир неча конгрессменлар Facebook нинг ўз рақобатчилари бўлган Instagram ва WhatsApp компанияларини «ютиб юборганини» муаммо деб атади. Спикерлардан бири Марк Цукербергнинг ходимларга юборган электрон почтасидан жумла келтириб ўтди: «яна озгина ва биз Google ни сотиб олишимиз мумкин». Цукерберг ҳақиқатдан ҳам буни ёзганми, деган саволга, Facebook асосчиси «бу кўпроқ ҳазилга ўхшайди» деган жавобни берди.
Конгресс вакили Прамила Жаяпал Цукербергдан компания рақобатчининг маҳсулотини синдириш учун уни нусхалаш билан таҳдид қилганми, деб сўради. Хусусан, Facebook ҳужжатларига кўра, Instagram билан битим тузилишидан олдин компания худди шундай функционалга эга бўлган ўзининг Facebook Camera маҳсулотини устида ишлашни бошлаган. Жаяпалнинг сўзларига кўра, Instagram сармоядорлари клон яратилишига таҳдид сифатида қарашган. Цукербергнинг таъкидлашича, ушбу амалиёт таҳдид ҳисобланмайди. Snapchat хизмати яратувчиларини худди шундай маҳсулотни ишлаб чиқаришни режалаштираётгани тўғрисида огоҳлантирганми ёки йўқми деган саволга, Facebook асосчиси бундай суҳбатни эслай олмаганини айтди.
«Агар доминант платформа ўзининг потенциал рақобатчиларига таҳдид солса, бу одатий бизнес амалиёти эмас. Facebook ўз фойдаланувчиларининг маълумотларини тўплайди ва монетизиация қилади, кейин ундан рақобатчиларни йўқ қилиш учун фойдаланади. Сиз кичик рақобатчиларни йўқ қилиш учун Facebook нинг кучидан фойдаланасиз, янги мустақил компанияларнинг гуллаб-яшнашига йўл қўймайсиз», — дея хулоса қилди конгрессмен.
Amazon компанияси жуда қўпол рақобатда айбланди. Компания АҚШдаги онлайн савдонинг 70 фоизини назорат қилади. Конгресс аъзоларидан бири Amazon компаниясининг ички рақобатдошлари ҳақидаги слайдни намойиш этди ва «нархлар белгиланган рақобатчилар билан мувофиқлаштирилиши керак» эканлигини айтди.
Google нинг Хитой билан жуда яқин ҳамкорлик қилаётганлигига ишора қилинди. Ушбу учрашув давомида конгрессменлардан бири Googleнинг Хитойда сунъий интеллектга эга маркази борлигини ва Хитой Фанлар академияси корпорация билан ҳамкорлик қилаётгани ҳақидаги маълумотларни эълон қилганлигини эслатиб ўтди. Конгрессмен бундай ҳамкорликни АҚШга хиёнат сифатида қараш мумкин, деган фикрни илгари сурди. Google вакили, ўз навбатида, компания Хитой ҳарбий кучлари билан ҳамкорлик қилмайди ва АҚШдаги ҳарбийлар билан лойиҳаларни давом эттиради деди.
Шунингдек, Google фойдаланувчиларни қидирув сайтида ушлаб туриш ва реклама орқали кўпроқ пул ишлаш учун бошқа сайтлардан контент ўғирлашда айбланди.
Apple га келсак, конгрессменлар AppStore да фойдаланувчилар қандай иловаларни кўра олишини назорат қилишини танқид қилишди. Шунингдек, компания платформанинг қоидаларини ўз хоҳишига кўра, илова чиқарувчиларнинг розилигисиз ўзгартириши мумкинлигини ва бундан ташқари, ўз тўлов тизими орқали фойдаланувчилар маълумотларини тўплаши таъкидланди. Конгресс аъзоларидан бири Apple ўз платформасида илова ишлаб чиқувчилар учун комиссияни 30 фоиздан 50 фоизга оширганлиги рост ёки ёлғон, деб сўради. Тим Кук ушбу маълумотни рад этди, шунингдек компания ҳар қандай вақтда комиссияни ошириши мумкинлиги ҳақидаги маълумотни ҳам ҳақиқатга яқин эмаслигини айтди.
The Times учрашув давомида Цукерберг, Безос, Кук ва Пичаи қандай аргументларни энг кўп келтирганликларини ҳисоблаб чиқди. Унга кўра, Кук ва Пичаи ўз жавобларида уч марта ўзларининг компанияларини «унчалик катта эмас (we are not that big)», дея келтиришди. Google раҳбари компаниянинг «Америка учун қанчалик муҳимлигини» (we are good for America) 11 маротаба такрорлади. Таққослаш учун, Безос ҳудди шу аргументни атиги уч марта, Кук олти марта, Цукерберг тўрт марта ишлатган. Нашрнинг ҳисоб-китобларига кўра, Кук 13 марта Apple компаниясининг хатти-ҳаракатлари конгрессменларни ташвишга соладиган нарса эмас деган тезисни таъкидлади ва буни Хитойнинг ўсиб бораётган технологик салоҳияти билан боғлади.
«Бугун биз дунёнинг энг нуфузли тўртта компаниясининг қарор қабул қилувчи инсонларини тинглаш имкониятига эга бўлдик. Ушбу эшитишлар менга ушбу компанияларнинг монополия эканлиги ва буни тартибга солиш кераклигини аниқ кўрсатди. Улар бозорларни назорат қилишади, бу уларга хоҳлаган нарсани қилиш, мустақил бизнесни йўқ қилиш имконини беради. Буни тугатиш керак», — дея таъкидлади конгрессмен Дэвид Сисиллин эшитиш якунида.
