26 май куни президент маданият ва санъат соҳасининг жамият ҳаётидаги ўрни ва таъсирини янада ошириш бўйича фармонни имзолади.

Унга кўра, 15 апрель «Ўзбекистон Республикаси маданият ва санъат ходимлари куни» деб эълон қилинди.

Маданият ва санъат

2021 йил 1 январдан бошлаб маданият ва санъат соҳасида қуйидаги ўзгаришлар татбиқ қилинади:

  • концерт-томоша фаолиятини лицензиялаш, лицензиатларнинг давлат реестрини юритиш, уларнинг фаолияти ва эришган натижалари ҳақидаги ахборотларни киритиб бориш Концерт-томоша фаолияти иштирокчиларининг ягона онлайн портали орқали амалга оширилади;
  • концерт-томоша тадбирига бир марталик рухсатнома бериш учун ундириладиган йиғим бекор қилинади;
  • давлат органлари ва ташкилотларининг ташаббуслари билан ўтказиладиган оммавий-маданий ва концерт-томоша тадбирлари ҳар йили тасдиқланадиган оммавий-маданий ва концерт-томоша тадбирларининг календарь режалари асосида ўтказилади;
  • Президент, Ҳукумат ва ҳокимнинг давлат тадбирларини ўтказишни назарда тутувчи қарорларида ушбу тадбирларни ташкил этиш бўйича кўрсатиладиган хизматлар буюртмачилари ва молиялаштириш манбалари кўрсатилади;
  • давлат органлари томонидан ўтказиладиган тадбирларда концерт-томоша фаолиятини амалга оширувчи шахслар хизмат кўрсатганда ёзма ва ҳақ эвазига шартнома тузилади (концерт-томоша фаолиятини амалга оширувчи давлат муассасалари ходимлари билан тузиладиган меҳнат шартномаларидан келиб чиқадиган мажбуриятлар бундан мустасно).

Фармонда, шунингдек, турли тадбирларга ижодкорларни жамоатчилик асосида жалб қилишга йўл қўйилмаслиги таъкидланган.

«Маданият вазирлиги ва бошқа давлат органлари томонидан давлат тадбирлари ва бошқа тадбирларга ижодкорлар ва ижрочиларнинг жамоатчилик асосида жалб қилинишига йўл қўйилмайди», — дейилади фармонда.

Фармонга мувофиқ, 2020 йил 1 сентябрдан давлат органлари ва ташкилотлари тизимидаги концерт, маданият саройлари ва бошқа муассасаларда тўлиқ жонли ижро асосида ўтказилган концерт дастурлари учун ижара тўловидан 50 фоиз чегирма бериш тартиби жорий этилиши белгиланган.

Шу билан бирга, санъаткор, ижодкор ва ижрочиларнинг муаллифлик ҳуқуқларини ҳимоя қилиш палатаси ташкил этилади. Мазкур палата мулкий ҳуқуқларни жамоавий асосда бошқарадиган ташкилот ҳисобланади. Унда муаллифлик ҳуқуқлари поймол бўлганда санъат вакиллари даъво билан судга мурожаат қилишлари мумкин бўлади.

Маданият ва таълим муассасалари

Мазкур фармон билан қуйидагилар ташкил этилди:

  • мақом ижрочилиги, бахшичилик ва катта ашула йўналишлари бўйича кадрлар тайёрловчи таянч олий мактаби муассасаси — Юнус Ражабий номидаги Ўзбек миллий мусиқа санъат институти;
  • давлат муассасаси шаклидаги Маданий мерос илмий-тадқиқот институти;
  • Маданият вазирлиги тизимида Республика мусиқа ва санъат коллежи ташкил этилди.

Шу билан бирга, Республика ихтисослаштирилган эстрада ва цирк мактаби Карим Зарипов номидаги Республика эстрада ва цирк коллежи этиб қайта ташкил этилди.

Фармонда белгиланишича, В.Успенский ва Р.Глиэр номидаги Республика ихтисослаштирилган мусиқа академик лицейлари мактаб-интернатлар учун белгиланган имтиёзларни татбиқ этган ҳолда тегишлича В.Успенский ва Р.Глиэр номидаги Республика ихтисослаштирилган мусиқа мактабларига айлантирилди.

Қайд этилишича, 2020/2021 ўқув йилидан бошлаб ноталар тўпламлари ва махсус мусиқий адабиётлар Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан чоп этилади ва улар таълим муассасаларига тўлиқ етказилади.

Театр, музей ва цирк

Фармонда қўшимча ўзгаришлар қаторида, Республика қўғирчоқ театрига Ўзбек Миллий қўғирчоқ театри номи берилгани айтиб ўтилади.

Ҳужжатда, шунингдек, Маданият вазирлиги томонидан харид қилинган, оммавий ижрога мўлжалланган драматик, мусиқали ва мусиқали-драматик асарларни 2020 йил 1 сентябрдан бошлаб хусусий театрларда ҳам саҳналаштириш ва ижро этишга рухсат берилади.

Эндиликда, мазкур фармонга асосан кўчма цирк томошалари учун рухсатнома олиш талаб этилмайди ҳамда 2020−2021 йиллар давомида ҳар бир ҳудудда кўчма цирклар (шапито, дорбозлар гуруҳлари) ҳамда ҳайвонот боғлари ташкил этилади.

Маълум қилинишича, «Ўзбек давлат цирки» давлат муассасасининг бино ва иншоотлари реконструкция қилинади.

Шунингдек, 2020 йил 1 сентябрдан қўшимча ўзгаришлар қаторида қуйидаги янги киритмалар ҳаётга татбиқ этилади:

  • кўчма цирклар томонидан ўтказиладиган томоша тадбирларига оммавий тадбир ўтказиш учун рухсатнома ва рухсат бериш хусусиятига эга бошқа ҳужжатларни олиш талаб этилмайди, бунда тадбир ташкилотчилари уни ўтказиш жойи ва вақти тўғрисида ички ишлар органларини камида 10 кун олдин ёзма равишда хабардор қилади;
  • ички ишлар органлари, Миллий гвардия ва Фавқулодда вазиятлар вазирлиги органлари мазкур томоша тадбирларида жамоат тартиби ва ёнғин хавфсизлигини тўлов ундирилмаган ҳолда таъминлайди;
  • давлат органлари ва ташкилотлари тизимидаги маданият ва истироҳат боғлари, спорт иншоотлари, сайилгоҳлар ва бошқа очиқ ҳудудларда кўчма цирклар томонидан томоша тадбирлари ўтказиш учун ижара ва бошқа турдаги тўловлар ундирилмайди;
  • ўзини ўзи банд қилган фуқароларнинг номоддий маданий мерос объектларини (дорбоз, аския, лапар) асраш ва улардан фойдаланиш бўйича фаолиятидан олинган даромадларига солиқ солинмайди.

Шунингдек, 2020 йил сентябрь ойидан бошлаб давлат музейларида ҳар ойнинг биринчи якшанбаси «очиқ эшиклар куни» деб эълон қилинди. «Очиқ эшиклар куни»да фуқаролар давлат музейларига бепул киритилади.

2020−2025 йиллар давомида босқичма-босқич ҳар бир туман ва шаҳарда тарих ва маданият давлат музейларининг филиаллари шаклида ўлкашунослик музейлари ташкил этилади.