Qonunchilik palatasi Konstitutsiyaga o‘zgartirishlar kiritishga oid qonun loyihasining umumxalq muhokamasi muddatini 1 avgustga qadar uzaytirish to‘g‘risida qaror qabul qildi. Ommaviy muhokamalar davrida loyiha bo‘yicha 85 mingdan ortiq takliflar kelib tushgani aytilmoqda.
Ommaviy muhokamasi ertaga yakunlanadigan Konstitutsiyaga o‘zgartirishlar loyihasida ziddiyatlar va takrorlanishlarni uchratish mumkin. O‘z navbatida, unda hokimiyat tarmoqlarining haqqoniy bo‘linishi va reprezentativ demokratiyaning mustahkamlanishi bo‘yicha o‘zgartirishlar yetishmaydi. Komil Jalilov maqolasi.
Qoraqalpog‘istondagi fojia jamiyat bilan muloqot qilishga e’tibor berilmasligi hamda strategik muhim qarorlar parda ortida qabul qilinishi nimalarga olib kelishini namoyish qildi.
Konstitutsiyani o‘zgartirishga oid qonun loyihasi «Bu mening Konstitutsiyam» portalida ikki tilda e’lon qilindi. U PDF formatida joylashtirilgan bo‘lib, alohida moddalarga izoh qoldirish imkoniyati mavjud emas. Lekin fuqarolar o‘z fikrlarini yozib qoldirish imkoniyatiga ega. Muhokama 10 kun davom etadi.
Deputatlar Konstitutsiyaga o‘zgartirishlar kiritishga oid qonunni birinchi o‘qishda qabul qildi. Konstitutsiyaviy komissiya takliflarni Qonunchilik palatasiga kiritgan holda o‘z faoliyatini davom ettiradi. Bosh qonun loyihasi 25 iyundan 4 iyulga qadar umumxalq muhokamasiga qo‘yiladi.
Konstitutsiyaviy komissiyaning ilk yig‘ilishidan bir oy ham o‘tmasdan Konstitutsiyani o‘zgartirish bo‘yicha qonun loyihasi tayyorlanib, Qonunchilik palatasiga kiritildi. Ta’kidlanishicha, Bosh qonunning 66 ta moddasiga 170 dan ortiq tuzatish kiritilmoqda. Biroq, loyihaning to‘liq shakli e’lon qilinmadi.
O‘zbekiston prezidenti hokimlar bir vaqtning o‘zida xalq deputatlari Kengashlariga ham boshchilik qilishi haqidagi qoidani Konstitutsiyadan chiqarib tashlash vaqti kelganini ma’lum qildi. Hokimlarning kengash raisi maqomini bekor qilish 3 yildan beri ortga surib kelinmoqda.
Konstitutsiyada davlat va jamiyat o‘zaro bir-birini tiyib turishini yanada mustahkamlash taklifi bildirildi. Senator Narimon Umarov buni «fuqarolik jamiyatini shakllantirishda muhim omil» deb atagan bo‘lsa, Konstitutsiyaviy komissiya raisi Akmal Saidov «hech xayolimizga kelmagan taklif» deya ta’kidladi.
O‘zbekistondagi oldingi konstitutsion islohotlar Konstitutsiyaning prezidentlik muddatlarini cheklaydigan 90-moddasini chetlab o‘tishga imkon yaratgan. Virjiniya Universiteti tadqiqotchilari turli mamlakatlarda shunga o‘xshash cheklovlarni chetlab o‘tish bo‘yicha 60 ta urinishlarni o‘rganib chiqdi. Bu qanday amalga oshirilgan va qanaqa oqibatlarga olib kelgan (g‘aroyib holatlar ham bo‘lgan) — Komil Jalilov sharhida.
O‘zbekiston Bosh qonuniga o‘zgartirishlar kiritish bo‘yicha Konstitutsiyaviy komissiya o‘zining birinchi yig‘ilishini o‘tkazdi. 6 kun davomida 13,15, 29, 37, 40, 41, 53, 78 va 80-moddalarga bog‘liq takliflar kelib tushgan. Komissiya matbuot kotibi Odiljon Tojiyev prezidentga nomzod bo‘yicha talablar va vakolatlar muddati belgilangan 90-modda yuzasidan taklif yuborilgan yoki yo‘qligi haqidagi savolga javob berdi.
Senat raisining birinchi o‘rinbosari Sodiq Safoyev hokimlarning bir vaqtning o‘zida ham ijro hokimiyati, ham vakillik hokimiyati rahbari bo‘lishi noto‘g‘riligini ta’kidladi. «Bu masalani Konstitutsiya bilan yechib qo‘yish kerak», dedi u. Uning ta’kidlashicha, amaldagi Konstitutsiya bilan barcha kutilgan o‘zgarishlarni amalga oshirishning imkoni yo‘q.
Parlament palatalari kengashlarining qo‘shma qarori bilan Konstitutsiyaga o‘zgartirish kiritish yuzasidan Konstitutsiyaviy komissiya tuzildi. Unga amaldagi Konstitutsiyani ishlab chiqishda qatnashgan, Qonunchilik palatasi Spikerining birinchi o‘rinbosari Akmal Saidov raislik qiladi. Komissiya «jamiyat — islohotlar tashabbuskori» g‘oyasi asosida ish olib boradi.
5 iyun kuni Qozog‘istonda mamlakat konstitutsiyasiga o‘zgartirishlar kiritish bo‘yicha referendum bo‘lib o‘tadi. Tuzatishlarda prezidentning yaqin qarindoshlariga siyosiy davlat xizmatchisi lavozimlarini egallashni taqiqlash, Qozog‘istonning birinchi prezidenti belgilagan tamoyillarning o‘zgarmasligi haqidagi qoidalarni istisno qilish va boshqalar taklif qilingan.
O‘zLiDeP va «Milliy tiklanish» partiyalari Konstitutsiyaga o‘zgartirishlar kiritish to‘g‘risidagi masalani parlamentning ikki palatasi kengashlari muhokamasiga kiritish to‘g‘risidagi qarorni qabul qildi. O‘zLiDeP rahbari Aktam Xaitov takliflarda xalqning orzu-istaklari mujassam ekanligini ta’kidladi. «Milliy tiklanish» yetakchisi Alisher Qodirov esa barcha fuqarolarni taklif bildirishga chaqirdi. Deputatlar prezident avvalroq bildirib o‘tgan takliflarni takrorlamoqda.
O‘zLiDeP va «Milliy tiklanish» fraksiyasi a’zolari Konstitutsiyaga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish jarayonini boshlash taklifi bilan chiqishdi. Partiya deputatlari islohotlardan kelib chiqib, Konstitutsiyani bugungi real voqelikka moslashtirish zarur deb hisoblaydi. Avvalroq, Shavkat Mirziyoyev Konstitutsiyaga 10 dan ortiq holat bo‘yicha o‘zgartirishlar kiritishni taklif qilgandi.
Prezident tibbiy sug‘urta shakllarini rivojlantirish, ekologiya oqibatida fuqarolar sog‘lig‘iga yetkazilgan zararni qoplab berish majburiyatini davlat zimmasiga yuklash, tibbiyot xodimlarining yuksak maqomini ta’minlash uchun Konstutitsiyaga o‘zgartirishlar kiritishni taklif qildi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev 2022 yilda mamlakat Konstitutsiyasining yangi loyihasi tayyorlanishini ma’lum qildi. Yangi konstitutsiyada bolalar mehnatiga yo‘l qo‘ymaslik masalasi aks ettirilib, ekologiyaga oid maxsus bob kiritiladi. «Gazeta.uz» AQSh, Fransiya, Rossiya va Markaziy Osiyo davlatlari konstitutsiyalariga kiritilgan eng muhim o‘zgarishlar haqida maqola tayyorladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev Konstitutsiya kuni munosabati bilan yo‘llagan tabrigida asosiy qonunga o‘zgartirishlar kiritishni taklif qildi. U inson huquqlarini himoya qilish bo‘yicha amaldagi tizim samarasini oshirish maqsadida Konstitutsiyada bolalar mehnatiga yo‘l qo‘ymaslik, nogironlar, keksa avlod vakillarining huquqlarini ishonchli himoya qilish masalalari ham o‘z aksini topishi kerakligini ta’kidladi.
Fuqarolarning Konstitutsiya haqidagi bilimlarini sinovdan o‘tkazish maqsadida Adliya vazirligi va Konstitutsiyaviy sud umummilliy imtihonni o‘tkazadi. Imtihon ikki bosqichdan iborat bo‘lib, 1 dekabr kuni boshlanadi. Unda 15 yoshga to‘lgan va undan katta barcha fuqarolar qatnashishi mumkin. Eng yuqori natijani qayd etgan ishtirokchiga 15 mln so‘m beriladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev inauguratsiyaga bag‘ishlangan marosimda Konstitutsiyani takomillashtirish masalasini ko‘rib chiqishga e’tibor qaratdi. «Tub burilish davrida ko‘pgina davlatlarda konstitutsiyaviy islohotlar amalga oshirilganini ko‘ramiz», — dedi u.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting