Chet elga borish istagi haqida

Menga har doim O'zbekistondan ko'ra xorijdagi hayot qiziqarliroq bo'lgan. Men oilam amal qiladigan an'analardan yiroqman. Men hech qachon asosiy maqsadi muvaffaqiyatli erga tegish bo'lgan an'anaviy oilalardan chiqqan qizlardek yo'l tutishni xohlamaganman. Men har doim karera qilishni istaganman va xorijda o'z salohiyatimni yaxshiroq namoyon qila olaman, deb hisoblaganman.

O'zDJTU qoshidagi litseyda o'qib yurgan kezlarim, chet elda ta'lim olishni shunchaki orzu bilib, bu orzuni ro'yobga chiqarishga ko'p ham harakat qilmasdim. Xorijiy OTMga o'qishga kirishning iloji yo'qdek tuyulardi menga. Bu boradagi fikrim qarindoshim talabalar almashinuvi dasturi bo'yicha AQShga o'qish uchun jo'nab ketgach o'zgardi. "Qarindoshim-ki buni uddalagan bo'lsa, nega men qila olmas ekanman?", deb o'ylaganman o'shanda.

Ketish-ketmasligim ota-onamning qaroriga bog'liq edi. Ammo ular meni uydan uzoqqa qo'yib yuborishga tayyor emasdi. Shu bois litseyni tamomlagach, chet el ta'limi va madaniyatini yaxshiroq bilishga urinish istagini qandaydir tarzda kompensatsiya qilish maqsadida, 2017-yili Xalqaro Vestminster universitetiga o'qishga kirdim.

Universitetda chakki bilim olmadim, talabalik hayotim qizg'in va mazmunli edi. Ammo oradan bir yil o'tib, shartnoma narxi 10 mln so'mga oshib, qariyb 3000 dollarga yetdi. Buncha pulga chet elda ham o'qish mumkin edi. Aynan shu holat ko'chish uchun asos bo'ldi, biroq men o'qishni davom ettirish uchun biror bir mamlakatni tanlay olmayotgandim. Keyin tanishim Dubay, Singapur va Sidneyda filiallari bo'lgan SP Jain global menejment maktabining bakalavriat bosqichiga hujjat topshirishni tavsiya qildi. Ta'lim muassasasi BAAga tegishli.

Biznes maktabi moliya, marketing, axborot texnologiyalari, xalqaro logistika, inson resurslarini boshqarish kabi yo'nalishlar bo'yicha bakalavr yoki magistr darajasini taklif qildi. Bakalavriat ta'lim tizimi shunday tuzilganki, talaba birinchi yilni Singapurda o'tkazadi, ikkinchi yil BAAda va oxirgi ikki yilni Avstraliyada o'tkazadi. Magistratura ham xuddi shu tartibda, faqat o'qish ikki yil davom etadi. Uchta davlatda o'qish istiqboli meni o'ziga jalb qildi va bir yarim oy ichida barcha hujjatlarni to'pladim.

Hujjatlarni aprel oxirida universitet sayti orqali topshirdim. Bir yarim oy o'tgach ular menga olti fan: mantiq, abstrakt fikrlash, matematika, o'qish, umumiy bilimlar sinovi va IQ testi bo'yicha imtihon varaqalarini yubordi.

Oxiri do'stona muhitda bir onlayn intervyu bo'ldi. U ko'proq ishga kirish uchun o'tkaziladigan suhbatga o'xshardi. Menga nega aynan shu universitetni tanlaganim, shaxsiy yutuqlarim, kelajak rejalarim va ixtisoslashtirilgan fanlar bo'yicha bilimlarim haqida savollar berildi.

Iyulda universitetga kirganim haqida xat oldim — men ta'lim xarajatlari to'liq qoplanadigan grantni yutib olgandim. Xatga endi nima qilish kerakligi haqidagi yo'riqnoma, bir yillik taxminiy xarajatlar ro'yxati ilova qilingan edi. Quvonch va faxrga to'lib, yutug'imni oilamga ko'rsatdim. Oilada fikri hal qiluvchi ahamiyatga ega bobom va buvim meni qo'llab-quvvatlashdi, shundan so'ng ota-onam xorijga ketishimga rozi bo'ldi. Qo'llab-quvvatlashgani uchun men oila a'zolarimdan juda minnatdorman.

Safar taraddudiga taxminan bir oycha vaqt ketdi. Oliygoh vizani rasmiylashtirib, sug'urta berishdan tashqari, uy topishga ham yordam berdi. Menga ularning bu xizmatlari uchun pul to'lash qolgandi, xolos. 2018-yil 29-avgust kuni Singapurga uchib ketdim. U yerda talabalarni volontyorlar avtobus bilan qarshilaydigan amaliyot yo'qligi bois, meni do'stim kutib olib, shahar bilan tanishtirdi. Ertasi kundan darslar boshlanib ketdi.

O'qishdan tashqari shaharning diqqatga sazovor joylariga sayrlar, tog'larga safarlar, o'rmon sayohatlari uyushtirildi, festival va konsertlarda ishtirok etdik. Singapurda bir yil ko'z ochib yumguncha o'tib ketdi.

Keyingi yilning sentabrida BAAga uchdim. Singapurdagi nam va yomg'irli ob-havodan so'ng Dubayning quruq va issiq iqlimiga moslashishga qiynalganim esimda. Avvaliga Singapurning tabiati, odamlari va atmosferasini juda sog'indim. Yangi sharoitlarga ko'nikish, do'stlar topish va megapolis ritmiga tushib ketish uchun yarim yil kerak bo'ldi.

O'qish paytida men va do'stlarim Dubaydan 15 kilometr uzoqlikda joylashgan Silicon Oasis nomli joydan kvartira ijaraga oldik. Ijara va transportning xamyonbopligi, shuningdek, turfa uylarni — bir xonalidan tortib studiyagacha ijaraga olish mumkinligi bois bu yerda ko'plab talabalar yashaydi. Deyarli barcha universitetlar, shu jumladan bizning biznes maktabimiz ham Akademik shaharchada joylashgan bo'lib, biz uyimizdan u yerga atigi besh daqiqada yetib olardik.

BAAdagi ta'lim tizimi haqida

BAAda o'qish qimmat. Oliy ta'lim hamma uchun pullik — narx, universitetga qarab, yiliga 3 mingdan 30 ming dollargacha bo'lishi mumkin. Biroq aksariyat universitetlar talabalarni qo'llab-quvvatlashga va miqdori katta stipendiyalar taklif qilishga intiladi. Universitet o'qishning 100 foiz xarajatini qoplay oladi, ammo odatda qoplab beriladigan miqdor 30−50 foizni tashkil qiladi. Shu tariqa, oliygoh menga bepul o'qish imkoniyatini berdi — aslida to'rt yillik shartnoma puli 100 ming dollarga yaqin bo'lardi.

Har o'quv yilining oxirida ma'muriyat budjetda o'qiyotgan talabaning o'qish va unda tashqari yutuqlarini baholaydi hamda moliyalashtirishni davom ettirish-ettirmaslik haqida qaror chiqaradi. Agar siz darslarni o'tkazib yuborsangiz va davomatga e'tibor bermasangiz, ko'makdan mahrum bo'lishingiz mumkin. Ba'zida stipendiyani o'qish davomida, o'tgan semestrdagi yutuqlar bilan rahbariyatni hayratda qoldirish orqali ham olish mumkin.

BAAda oliy ta'lim bakalavriat, magistratura va aspirantura bosqichlaridan iborat. Mamlakatda o'nlab xalqaro universitetlar bor, ta'lim tizimi AQSh, Kanada va Yevropa tajribasiga asoslangan. Universitetlarda chet elliklar dars berishi va o'qigani bois asosiy o'qitish tili inglizcha. Abituriyentlarga qo'yiladigan talablar universitetga qarab farq qiladi. Odatda universitetlar hujjatlarni yiliga ikki marta — kuz va bahorgi semestrlarda qabul qiladi. Har ehtimolga qarshi, ma'lumotlarni universitetlar saytidan tekshirish lozim.

Bakalavriatda o'qish muddati to'rt yil. Muhandislik va arxitektura dasturlari bir yil ko'proq davom etishi mumkin. Magistratura dasturi o'rtacha ikki yil davom etadi, ammo bor-yo'g'i bir yil ichida tezlashtirilgan kursni o'tash, loyihani himoya qilish va diplom olish mumkin.

O'quv rejasi umumta'lim va ixtisoslik fanlaridan, shuningdek, mustaqil tanlanadigan fakultativlardan iborat. Oraliq nazoratlar semestr o'rtasida, yakuniy nazoratlar esa semestr oxirida o'tkaziladi. Qishki ta'tilning davomiyligi bir hafta, yozgisi esa to'rt oy — maydan avgustgacha.

Biznes-maktabdagi o'qish davomida men payqagan o'ziga xoslik — dars jarayoni va undan tashqari mashg'ulotlarda ham jamoa bo'lib ishlashdir. Uy vazifasi sifatida ko'pincha (birgalikda bajariladigan) qo'shma loyihalar beriladi. Kursdoshlaringiz bilan ikki semestr davomida birga o'qish ehtimoli juda kam. Guruh tarkibi har olti oyda o'zgarib turadi. Gender muvozanati va milliy xilma-xillik — muhim mezonlardan biri. Ushbu yondashuv ijtimoiy ko'nikmalarni rivojlantiradi va turli odamlar bilan samarali ishlashni o'rgatadi.

Darslar interaktiv shaklda olib boriladi. Aksariyat professor-o'qituvchilar o'zi dars beradigan sohada ish tajribasiga ega. Shunday ekan, talabalar ham nazariy, ham amaliy bilim oladi. Universitet ishbilarmon va tadbirkorlarni ma'ruzachi sifatida taklif qiladi, darslardan so'ng esa talabalar ko'pincha turli kompaniyalarda amaliyot o'taydi. Magistratura dasturlari majburiy amaliyotni o'z ichiga oladi. Masalan, biz diplom ishini yozish vaqtida mavzumizga mos tashkilotni izlab, tadqiqot o'tkazishda yordam so'rab, xatlar yozganmiz.

2020-yildan o'qishni Sidneyda davom ettirishim kerak edi. Ammo pandemiya tufayli chegaralar yopilib, Avstraliyaga ucholmadim. Uchinchi yilni to'liq O'zbekistondan, masofadan turib o'qidim. To'rtinchi yildan esa yana Dubayga qaytdim. Oxirgi semestrni diplom ishimga bag'ishladim. Himoya may oyida bo'lib o'tdi, keyin esa universitet talabalar va ularning ota-onalari uchun bitiruv kechasi uyushtirdi.

Talabalik hayoti haqida

BAAdagi talabalar hayoti soat-soatigacha rejalashtirilgan. Talabalar hayoti voqealarga shu qadar boyki, dam olishga deyarli vaqt qolmaydi. Mashg'ulotlardan so'ng talabalar kutubxona, sport seksiyalari, ijodiy to'garak, til kursi va boshqa fakultativlarga boradi. Agar o'zingizga mos mashg'ulot topolmasangiz, rahbariyat bilan bog'lanib, o'z talabalar uyushmangizni ochishingiz ham mumkin. Masalan, biz yoga mashg'ulotlarini tashkil qilishni so'radik, ma'muriyat maxsus murabbiy topib, sport maydonchasi ajratdi.

Mening biznes maktabim dasturiga shahar tashqarisiga doimiy sayohatlar va mamlakatning tarixiy obidalariga safarlar ham kiritilgan edi. Shu sababli guruh bilan Abu-Dabi, Sharja, Ajman va Ras al-Xaymaga bordik. Dubayda Marina Beach, Global Village tematik bog'lari, Expo-2020 va musiqiy favvoralari bor Dubai Mall mening sevimli maskanlarimga aylandi. Agar rahbariyat tashabbus ko'rsatmaganida, o'zimiz shaharni bunchalik o'rganib chiqolmasdik. Shunday bo'lsa-da, barcha o'yin-kulgi uchun o'z cho'ntagingizdan pul sarflashingizga to'g'ri keladi.

Birlashgan Arab Amirliklarida hayot sezilarli qimmat. Agar pulni tejashni istasangiz, turar-joydan boshlang, chunki Dubayda jamoat transporti faqat metro ko'rinishida bor, xolos — agar metro bekati sizga kerakli manzildan uzoq bo'lsa, taksiga o'tirishga to'g'ri kelishi mumkin. Shu sabab universitetga yaqinroq joydan kvartira izlagan ma'qul. Shahar chekkasida esa avtobusda harakatlanish mumkin. Shuningdek, jamoat transporti va umumiy ovqatlanish muassasalarida chegirma beradigan talabalik kartasini olishni ham maslahat beraman. Mahsulotlarni Carrefour do'konlaridan onlayn tarzda xarid qilish arzonroq tushadi.

BAAda o'qish menga diplomdan tashqari yangi muhitda yashash uchun tajriba, foydali aloqalar o'rnatish va, albatta, mustaqil bo'lishimga yordam berdi. Chet elda ta'lim haqiqatan ham ongni o'zgartiradi, sizni turli madaniyat va mentalitetga ega kishilar bilan muloqot qilishga o'rgatadi va dunyoning yangi qirralarini ko'rsatadi.