AQSh, Yevropa Ittifoqi va boshqa davlatlar 24 fevral kuni Rossiyaning Ukrainaga qarshi urushi boshlanganining yilligi munosabati bilan Rossiya Federatsiyasiga qarshi sanksiyalarni kengaytirdi.
Xususan, Qo‘shma Shtatlar Savdo vazirligi sanoat tarmoqlari va «hashamatli tovarlar» bo‘yicha eksport nazoratini kuchaytirdi. Eksport cheklovlari, xususan, «MegaFon» va «Skolkovo» texnoparkiga nisbatan joriy etildi.
«MegaFon» AQSh Savdo vazirligi, shuningdek, shunga o‘xshash sanksiyalarni qo‘llagan Yevropa Ittifoqining sanksiyalariga qarshi chiqish imkoniyatlarini o‘rganmoqda. «Biz kompaniyani AQSh Savdo vazirligining eksport cheklovlari ro‘yxatiga kiritish motiv va sabablarini chin dildan tushunmayapmiz. Biz ushbu qarorga e’tiroz bildirish imkoniyatini ko‘rib chiqyapmiz», — deyiladi kompaniya matbuot xizmati xabarida.
Ta’kidlanishicha, «Megafon» kiritilgan cheklovlar toifasini hisobga olgan holda, operator o‘z abonentlari va mijozlari uchun to‘g‘ridan-to‘g‘ri oqibatlarni ko‘rmaydi, chunki kompaniya eksport savdosi bilan shug‘ullanmaydi. «Ushbu cheklovning telekommunikatsiya xizmatlariga, jumladan, roumingga ta’siri qo‘llanilmaydi», — deya qayd etdi kompaniya va yangi hujjat operatorga ikki tomonlama maqsadli tovarlar yetkazib berishni taqiqlashini ta’kidladi.
Sanksiyalar qo‘llanilishidan bir necha kun oldin, 22 fevral kuni Forbes «MegaFon» 2021 yil fevralida USM Telecom, «MegaFon» va O‘zbekiston hukumati tomonidan tashkil etilgan Digital Invest MCHJdagi 50% ulushini o‘z egasi — USM Telecom`ga (Alisher Usmonovning USM xolding kompaniyasining raqamli bo‘limi) sotgani haqida xabar bergandi. Qo‘shma korxona (Digital Invest ulushi 51%, O‘zbekiston Davlat aktivlarini boshqarish agentligi — 49%) tarkibiga Ucell aloqa operatori, shuningdek, O‘zbekistondagi USM aktivlari — CRPT Turon raqamli markirovka tizimi operatori va ICS Holding Uzbekistan kiradi.
Digital Holding O‘zbekistonda bir qator imtiyoz va yengilliklarga ega bo‘lgan, jumladan, dividendlar to‘lash va foydani taqsimlashda dividendlar ko‘rinishidagi daromadlar bo‘yicha to‘lov manbaida daromad solig‘idan ozod qilingan. Bundan tashqari, davlat organlariga u bilan tenderlarsiz shartnomalar tuzishga ruxsat berilgan.
«MegaFon»ning o‘zi ham Toshkentda atrof-muhit monitoringi tizimini yaratish loyihasida hamkor bo‘ldi. Digital Holding, shuningdek, MegaFon va IT-Med bilan «Elektron sog‘liqni saqlash» 2025 strategiyasini amalga oshirish bo‘yicha hamkorlik memorandumini imzoladi.
Quyidagi Rossiya banklari ham AQSh sanksiyalari ostida qoldi:
- Moskva kredit banki;
- «Uralsib» banki;
- MTS banki;
- «Zenit» banki va tegishli kompaniyalar;
- Metallurgiya investitsiya banki (Metallinvestbank);
- SDM-bank;
- Lanta-Bank;
- «Levoberejniy» Novosibirsk banki;
- «Sankt-Peterburg» banki;
- «Primore» dengiz qirg‘og‘i;
- Ural tiklanish va taraqqiyot banki (UBRIR).
Ro‘yxatga kiritilgan yuridik shaxslar orasida axborot xavfsizligiga ixtisoslashgan IT-kompaniyalar («Inforus», «Rossiyskiye naukoyomkiye texnologii» va boshqalar), ilmiy markazlar va ilmiy-tadqiqot institutlari, aerokosmik sohaga oid korxonalar («Alabuga-Volokno»), «NII Grafit) Singapur, Malta, Kipr va boshqa davlatlarning bir qancha xorijiy tashkilotlari ham bor.
«Tinkoff-Journal» ma’lumotlariga ko‘ra, boshqa chora-tadbirlar qatorida, amerikalik korxonalarga Rossiya va Belorussiyaga ma’lum chegaradan oshib ketadigan elektronika va maishiy texnikalarni olib kirish taqiqlangan. Misol uchun, smartfonlar, idish yuvish mashinalari va mikroto‘lqinli pechlar uchun eng badand qiymat 300 dollar, changyutgichlar uchun 100 dollar, muzlatgich va konditsionerlar uchun 750 dollarni tashkil qiladi. AQSh hukumati ularni qurolli kuchlar ehtiyojlari uchun ishlatilishi mumkin bo‘lgan ikki maqsadli tovarlar deb hisoblaydi.
Shuningdek, Rossiya alyuminiy va undan olingan tovarlarning AQShga eksporti ham amalda taqiqlandi. Buning uchun Oq uy alohida buyruq chiqardi, unda bunday ta’minot uchun 200% himoya boji joriy etiladi.
Shaxsiy sanksiyalar AQSh Davlat departamenti tomonidan e’lon qilindi. Ro‘yxatga Rossiyaning 48 ta hududi rahbarlari va 9 ta vazir kiritilgan. 1000 dan ortiq askarga viza cheklovlari qo‘yilgan.
AQSh moliya vazirligi 83 nafar yuridik va 22 jismoniy shaxsni ham sanksiyalar ro‘yxatiga kiritdi. Cheklovlar metallurgiya va tog‘-kon komplekslariga qaratilgan. «Bugungi harakatlar Davlat departamenti, Savdo vazirligi va AQSh Savdo vakili idorasi tomonidan G7 bo‘yicha ittifoqchilar va hamkorlar bilan kelishilgan qo‘shimcha chora-tadbirlar bilan birgalikda Rossiyani xalqaro iqtisodiyotdan yanada yakkalab qo‘yadi va Rossiyaning kapital, materiallar, texnologiya va qo‘llab-quvvatlov olish qobiliyatiga to‘sqinlik qiladi», — deyiladi vazirlik bayonotida.
Yevropa Ittifoqi sanksiyalari
Yevropa Ittifoqining yangi sanksiyalarining asosiy nishoni harbiy-sanoat kompleksida foydalanish mumkin bo‘lgan tovarlar savdosi bo‘ldi. Rossiyaga elektronika va maxsus jihozlar, jumladan yuk ko‘taruvchi va kranlarni eksport qilishga cheklovlar qo‘yildi.
Yuk avtomobillari va reaktiv dvigatellar uchun ehtiyot qismlar va detallar yetkazib berish ham to‘xtatilmoqda. Snegoxodlar, elektr generatorlari, nasoslar, metallga ishlov berish uskunalari, shuningdek, Yevropada ishlab chiqarilgan kompaslar, durbinlar va radarlarni sotish taqiqlandi.
Qarama-qarshi yo‘nalishdagi savdoga ham bir qator taqiqlar qo‘yildi: sintetik kauchuk, asfalt, bitum va texnik uglerodni Rossiyadan Yevropaga yetkazib berish taqiqlangan.
Sanksiyalarning moliyaviy bloki uchta yirik Rossiya kredit tashkilotiga ta’sir qildi: «Alfa-bank», «Rosbank» va Tinkoff Bank. Ularning Yevropa Ittifoqidagi aktivlari muzlatiladi, Yevropa qarz bozoriga kirishi esa yopiladi.
Rossiya milliy qayta sug‘urta kompaniyasi va Milliy boylik jamg‘armasi ham sanksiyalar ostida qoldi.
Bundan tashqari, YeI RT Arabic va Sputnik Arabic telekanallarining litsenziyasini to‘xtatib turish, rossiyaliklarga gaz saqlash quvvatlarini berishni taqiqlash (tabiiy gazni suyultirish quvvatlarining bir qismi bundan mustasno) va Rossiya harbiy-sanoat kompleksini «to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘llab-quvvatlovchi» 96 tashkilotga eksportga cheklovlar qo‘yish haqida qaror qabul qildi.
34 tashkilotdan tashqari, 87 nafar fuqaro, jumladan 20 vazir o‘rinbosarlari Yevropa Ittifoqining yangi sanksiyalari ostida edi. Ularning aktivlari ham bloklanadi, Yevropa Ittifoqiga kirishi taqiqlanadi.
Yevropa Ittifoqi sanksiyalarining o‘ninchi paketi 11,4 mlrd yevroga baholanmoqda. Ya’ni Yevropadan Rossiyaga eksport shu miqdorga kamayishi kerak. Oldingi to‘qqizta paket 32,5 mlrd yevroni tashkil etgan edi.
Avstraliya, Yangi Zelandiya, Buyuk Britaniya va Kanada ham sanksiyalar joriy etdi.
