Braziliya
Jahon chempionatining barcha 20 ta final bosqichlarida qatnashgan yagona jamoa, qatnashganda ham eng ko‘p chempion bo‘lgan — besh karra (1958, 1962, 1970, 1994, 2002 yillarda) jahon chempioni, 1950 va 1998 yillarda kumush, 1938 va 1978 yillarda bronza medaliga sazovor bo‘lgan terma jamoa.
Ajoyib yutuqlar ro‘yxatiga qaramay, «selesao» yigirma yildan beri jahon chempionligini qo‘lga kirita olmadi. Prognozlarni did va his-tuyg‘ularning ifodasi emas, balki biznes deb biluvchilar (William Hill bukmekerlari) pentakampionlarni Qatardagi g‘alaba uchun asosiy da’vogar sifatida baholagan holda skeptitsizmni yo‘q qiladi.
Foto: BrasilEdition / Twitter
Braziliyaning saralash bosqichidagi mag‘lubiyatsiz seriyasi jamoaning eng ashaddiy dushmanlarini jim bo‘lishga majbur qilgan ko‘rinadi. Braziliyaliklar ustozi Tite 2016 yilning iyunida jamoani qabul qilib olgandi. Bugun aniq aytish mumkinki, u JCH-2022 yo‘lida sinab ko‘rgan turli xil taktik variantlari uning shubhalari emas, balki tanlov boyligi sifatida namoyon bo‘ladi. Eng qiziq tomoni, so‘nggi daqiqada kompozitsiyadan kimni ajratishlarining noma’lum ekanligida.
Braziliya avtomatik uzatmali hashamatli avtomobildagi kabi rejimlarni qanday almashtirishni biladi. Bu yerda hashamat — bu Pele davridan beri sevimli bo‘lib qolgan jogo bonito va murakkab mexanika esa bu sxemalarning o‘zgaruvchanligidir. Bu Risharlisson ishtirokidagi Kopakabana plyajlaridan kelgan sehrli «4−2−3−1» taktikasi bo‘lishi mumkin, bu uchta hujumchi — Vinisius, Neymar, Antonidan tashkil topgan «4−4−3» taktikasi orqali o‘ta hujumkor o‘zgarish bo‘lishi ham, yoki taktik xotirjamlik uchun qo‘llanma sifatida Tiago Silva va Kazemiro ishtirokidagi pragmatik «3−5−2» usuli bo‘lishi ham mumkin. Bunday almashish erkinligi dunyoning eng yaxshi darvozabonlaridan biri bo‘lgan Alissonning so‘nggi chegarada ishonchli o‘yin ko‘rsatishi bilan bog‘lanadi.
Braziliya Tite davrida qo‘lga kiritgan eng muhim narsa nima bo‘ldi? — jamoani «Neymarga qaramlik»dan xalos qilish. Go‘yoki yaqinda Neymarning o‘zi ham, balki u shedevrlar ko‘rsatishdan zerikkanligi uchundir, qo‘lidan keladiganini ko‘rsatishga harakat qilmasdi. Bugun Fransiyaning «PSJ» klubi hujumchisi terma jamoa safida o‘zini ko‘rsatmoqda: kerak bo‘lsa, himoyaga boraman va hamkasbimga pas beraman. Braziliyaliklarning guruhdagi raqiblari yuqori formaga chiqish va kuchga to‘lish uchun ayni muddao. Pley-offga chiqqandan keyin nima bo‘lishi, boshqa narsalar qatori, braziliyaliklarning final yo‘liga diqqatini jamlay olish qobiliyatiga bog‘liq.
Kamerun
«Yengilmas sherlar» Afrika mamlakatlari orasida jahon chempionatiga yo‘llanmalar bo‘yicha rekordchi bo‘lib, sakkizinchi bor jahon chempionatiga yo‘l olishmoqda. Kamerunliklar 1990 yilda Italiyada bo‘lib o‘tgan jahon chempionatida eng yaxshi natijaga erishgan, o‘shanda sovet mutaxassisi Valeriy Nepomnyashiy boshchiligida chorak finalga qadar yetib borishgan va u yerda Angliyaga faqat qo‘shimcha vaqtlarda mag‘lub bo‘lishgan.
Bugungi Kamerunda, Afrika mamlakatlariga xos bo‘lganidek, murabbiylar bilan kelishmovchiliklar mavjud. Hal qiluvchi o‘yinlar oldidan mart oyida kamerunliklarning ustozi uning sobiq yulduz futbolchisi Rigober Song edi. Uning tayinlanishining tashabbuskori esa, agar eng yuqori bo‘lmasa ham, juda yuqori kuch — Kamerun prezidenti Pol Biyya edi.
Foto: Lionnes Indomptables / Twitter
Bunday irodali qarorning uzoq muddatli ta’sirini tushunish qiyin. Afrika «sher»larining asosiy afzalliklari allaqachon malum: darvozabon Onananing reaksiyasi, Toko-Ekambi va Onglening ikki chekkadagi tinimsizligi, pleymeyker Angissa va hujumchilar juftligi Abubakar — Shupo-Motingning oldingi qatordagi kreativligi.
Biroq, ular qancha gol urishmasin, kamerunliklar baribir ko‘proq gol o‘tkazib yuborishadi. Bu jamoa bu yil hisobiga birorta ham o‘yinni «nol»ga o‘ynashmadi, O‘zbekiston va Komor orollari sparringlarida gollar o‘tkazib yuborildi. Ular Shveysariya yoki Serbiyadan gol o‘tkazib yuborishmaydi deyishga asosimiz yo‘q. Kamerun guruhning yaqqol autsayderi hisoblanadi. Agar ular keyingi bosqichga chiqsa, bu sensatsiya bo‘ladi.
Serbiya
Agar Yugoslaviya terma jamoasining yutuqlaridan voz kechadigan bo‘lsak, serblar jahon chempionatiga to‘rtinchi bor borishmoqda va hozircha guruhdan hech qachon chiqa olishmagan. O‘yinchilar saralash turnirlarida berilgan avanslarni janjal yoki yirik turnirlarda o‘ynashga tayyor emasliklarini ko‘rsatish uchun behuda sarflashdi.
Foto: fss.rs
Milinkovich-Savich, Mitrovich, Tadich, Vlahovich — bular Dragan Stoykovich jamoasining tayanchi, skeleti va tamal toshlari. Ular bilan Serbiya xotirjam va ishonchli o‘ynaydi, hayotdan zavqlanadi va hech kimdan qo‘rqmaydi.
Mitrovichning hal qiluvchi pallada hayratlanarli darajada chiroyli gol urish odati (batafsilroq ma’lumot olish uchun portugaliyaliklarga yuzlaning) guruhda to‘liq namoyon bo‘lishi kerak. Ammo serblarning barcha fazilatlari ertalabki tuman kabi tarqalib ketishi mumkin: jarima maydonchasiga yuqoridan uzatmalar oshirishga bo‘lgan haddan tashqari ishtiyoq, garchi serblarda bu mohir avtomatizm darajasiga olib chiqilgan bo‘lsada, o‘sha braziliyaliklar yoki shveysariyaliklar uchun hal qilib bo‘lmas muammoga aylanmaydi. Bundan tashqari, uchta darvozabonning hech biri olimpik xotirjamligi va barqarorligi bilan ajralib turmaydi va bolqonliklar sakkizta saralash o‘yinida faqat bir martagina «nolga» o‘ynashgan.
Serblar hech bo‘lmaganda bitta chiroyli va samarali o‘yin bilan esda qolishlari mumkin (va kerak). Xuddi shu shveysariyaliklar bilan JCH-2018dagi o‘yinda sodir bo‘lgan voqea kabi (shveysariyaliklar tanaffusga qadar 0:1 hisobida yutqazib turib, keyin esa 2:1 hisobida g‘alaba qozonishgan). Keyin siyosat qiziqarli futbol trillerini chetga surdi. Umid qilamizki, bu safar hammasi aksincha bo‘ladi.
Shveysariya
Jamoa o‘n ikkinchi bor Jahon chempionatiga chiqmoqda, ular guruhdan yetti marta chiqa olishgan va uch marta — 1934, 1938 va 1954 yillarda chorak finalgacha yetib borishgan. So‘nggi yillarda shveysariyaliklar o‘z mamlakatlarida ishlab chiqarilgan mashhur soat brendlarining mexanizmi kabi: aniq, sxemalar bo‘yicha tasdiqlangan, ammo daho uchqunlarisiz va futbolda usiz hech narsaga erishib bo‘lmaganidek, hech qanday fortunasiz o‘ynashmoqda.
Ammo bu safargi saralashda fortuna Murat Yaqin jamoasi tomonida edi: shveysariyaliklar hech qachon o‘zlarining asosiy raqobatchilariga — italiyaliklarga, o‘yin darajasi bo‘yicha pastroq bo‘lgan bo‘lishsa-da, biror marta ham yutqazishmadi. Qolaversa, Shveysariyaning asosiy omad ulashuvchisi, Myonxengladbaxning «Borussiya» klubida to‘p surayotgan darvozabon Yan Zommer darvoza ichida mo‘’jizalar yaratishda davom etmoqda va u kuchsiz qolganda esa, raqibning o‘zi Jahon chempionatiga erta yo‘llanmani yirtib tashladi («skuadra adzurra»ning pleymeykeri Jorginoga katta salom).
Qahramon Zommerdan tashqari, shveysariyaliklar bugungi kunda Yevropaning o‘rta sinf jamoasini ifodalaydi. Bir juft markaziy himoyachilar Elvedi-Sher Bolgariya va Shimoliy Irlandiya terma jamoalari uchun o‘tib bo‘lmas to‘siq bo‘lib ko‘rinadi. Yarim himoya yetakchi bo‘lmagan futbolchilardan qurilgan va AQShga ko‘chib o‘tgan Jerdan Shakiri yetakchi darajasiga ko‘tarilmagan.
Foto: JustPicturesPlus / Imago
Bukmekerlar Shveysariyaning guruhdan chiqishiga ishonishmoqda. Boshqa tomondan, shveysariyaliklar so‘nggi saralash o‘yinlarida bitta yulduzli barcha jamoa kabi o‘ynadi: bitta o‘yinchi imkoniyat yaratadi, qolgan to‘qqiz nafari unga pas tashlaydi. Yaratish zimmasi hujumchi Embologa tushdi. Albatta, u ajoyib hujumchi. Ammo pley-offda bunday dastur bilan hech qanday imkoniyat qolmaydi.
H guruhi bilan tanishuv — 17 noyabr, payshanba kuni «Gazeta.uz»da.
