Juma kuni AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) va O‘zbekiston Xalq ta’limi vazirligi hamkorligida amalga oshirilayotgan yoshlarni ish bilan ta’minlash bo‘yicha yangi besh yillik «Youth Employment Skills» («YES») dasturi ishga tushirildi.
budjeti 10 mln dollar bo‘lgan dastur maktablarning 8−11-sinf o‘quvchilarini qamrab oladi hamda ularga yetuk mutaxassis va tadbirkor bo‘lish uchun zarur bo‘lgan ko‘nikmalarni egallashi lozim, deyiladi Toshkent viloyatidagi Astrum IT akademiyasida bo‘lib o‘tgan ochilish marosimida.
AQShning O‘zbekistondagi AQSh muvaqqat ishonchli vakili Pol Politis dastur yoshlarga o‘z kasb yo‘lini tanlash imkoniyatini berishi kerakligini ta’kidladi.
O‘zbekiston aholisining 60 foizdan ortig‘ini 30 yoshgacha bo‘lgan yoshlar tashkil etadi. Bugungi yoshlar tez orada eng katta ishchi kuchiga aylanadi va ularni qo‘llab-quvvatlash hamda yangi ko‘nikma va bilimlar bilan ta’minlash zarur, dedi USAID missiyasi direktori Mikaela Meredit.
O‘zbekiston xalq ta’limi vaziri o‘rinbosari Rustam Karimjonov ushbu dastur 2020 yilda ishga tushirilishi rejalashtirilgani, biroq koronavirus pandemiyasi o‘zgarishlar kiritilganini aytdi.
Uning qayd etishicha, 2018 yilda 600−650 mingga yaqin maktab bitiruvchilarining 9 foizi oliy o‘quv yurtlariga o‘qishga kirdi. Xuddi shu yili bu ko‘rsatkich 40 foizni tashkil etdi. Yoshlarga, jumladan, oliy o‘quv yurtiga o‘qishga kirmaganlarga ham «o‘ziga xos yo‘lni topishga» yordam berish kerak, dedi vazir o‘rinbosari.
Oxirgi ikki yil davomida USAID, XTV va jalb qilingan hamkorlar dasturning maqsad va vazifalarini dunyoda hamda mamlakatda ro‘y bergan o‘zgarishlarni aks ettirish uchun yangiladilar. Tajriba dasturi Farg‘ona vodiysida amalga oshiriladi, shundan so‘ng uni butun O‘zbekiston bo‘ylab kengaytirish rejalashtirilgan.
«YES» dasturi hamkorlar konsorsiumi, jumladan, Xalqaro ta’lim bo‘yicha Amerika kengashlari (ACCELS, yetakchi tashkilot), World Learning, Tech4Impact, Ergo Analytics va Sharoit Plus tomonidan amalga oshiriladi.
Dastur qanday amalga oshiriladi?
Dastur maktabda va maktabdan tashqari tadbirlarni o‘z ichiga oladi, bunda qizlar va nogironligi bo‘lgan yoshlarning imkoniyatlarini kengaytirishga qaratilgan. Bu yoshlar egallayotgan bilim va ko‘nikmalarning O‘zbekistondagi mehnat bozoriga mos kelishini ta’minlash uchun xususiy sektor bilan yaqin hamkorlikni o‘z ichiga oladi. Shuningdek, yoshlar amaliy o‘rganish, jumladan, amaliyot o‘tash, ustoz ko‘rish va mutaxassislar ishini kuzatish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Dastur uchta sohani qamrab oladi:
1. Iqtisodiyot va tadbirkorlik fanidan maktab dasturlari sifatini oshirish. «YES» mutaxassislari, Ta’lim va fan vazirligi vakillari va xorijiy ekspertlar 8−11-sinflar uchun iqtisodiyot fanidan o‘quv-uslubiy materiallarni takomillashtiradilar. USAID ta’lim dasturi katta maslahatchisi Liza Laxalining «Gazeta.uz»ga aniqlik kiritishicha, uslubiy materiallar mahalliy mutaxassislar tomonidan tayyorlanadi, xorijlik mutaxassislar esa maslahatchi sifatida ishlaydi.
2. Tadbirkorlik, moslashuvchan ko‘nikmalar (soft skills) va ishga joylashish bo‘yicha sinfdan tashqari mashg‘ulotlar sifatini oshirish. Dastur yoshlarga o‘zlarining kelajak kasbi va hayoti bo‘yicha mustaqil qaror qabul qilishga yordam beradigan ko‘nikmalarni rivojlantirishga qaratilgan. Shu maqsadda o‘quv dasturini qayta ko‘rib chiqish, o‘quv jarayoniga xususiy sektor, mahalliy hokimiyat va jamoatchilik vakillarini jalb etish rejalashtirilgan.
3. Yoshlarni qo‘llab-quvvatlash va jalb qilish uchun shart-sharoitlarni kengaytirish. Yoshlar, jumladan, nogironligi bo‘lgan insonlar kamol topishi uchun sharoitlarni yaxshilash muhim vazifadir. Dastur faoliyati yoshlar, ota-onalar, o‘qituvchilar, murabbiylar va ish beruvchilarning xatti-harakatlarini o‘zgartirishga qaratilgan. Bunday muhitni yaratish usullaridan biri tadbirkorlarni namuna sifatida jalb qilish bo‘ladi.
