Shavkat Mirziyoyev 29 aprel kuni aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamini qo‘llab-quvvatlashni kuchaytirish chora-tadbirlariga bag‘ishlangan videoselektor yig‘ilishini o‘tkazdi, deb xabar bermoqda prezident matbuot kotibi Sherzod Asadov.
Davlat rahbarining so‘zlariga ko‘ra, uyma-uy yurib o‘tkazilgan so‘rovlar natijasida mamlakatda 2,2 mln kishi hamon ijtimoiy yordamga muhtoj ekani aniqlangan.
O‘zbekistonda 3 mlndan ortiq yoki aholining qariyb 9 foizini nuroniylar tashkil etadi. Keksalarni moddiy qo‘llab-quvvatlash, ularning holidan xabar olib, har kuni g‘amxo‘rlik qilish, e’tiborni kuchaytirish bo‘yicha mahalla darajasida tizim yaratiladi. Jumladan:
- 16 mingdan ziyod o‘zgalar parvarishiga muhtoj va yolg‘iz yashovchi keksalarning har yili sanatoriylarda davolanishi tashkil etiladi;
- 25 ming nafar sharoiti og‘ir va kam ta’minlangan keksalarning dori-darmonlari, protez-ortopediya moslamalari davlat tomonidan olib beriladi, jarrohlik amaliyotlariga xarajatlari ham budjetdan qoplab beriladi;
- nuroniylar uchun stadion, tennis-kort, sport zallari, basseyn kabi sport inshootlariga oylik abonementining 540 ming so‘mgacha qismi qoplab beriladi;
- keksalarning teatr va muzeylarga chipta olish xarajatlari ham to‘liq qoplab beriladi.
Turizm vaziriga viloyat hokimlari bilan birga 1 maydan boshlab keksa avlod vakillarini ziyoratgohlar, yangi barpo etilgan bog‘lar, madaniyat majmualari va markazlariga sayohatlarini boshlash topshirildi.
Respublikada 376 ta davlat ijtimoiy muassasasi, jumladan 39,1 ming kishiga 324 ta bolalar va 9,7 ming kishiga mos ravishda 52 ta kattalar ijtimoiy muassasasi faoliyat yuritmoqda.
Oilaviy mehribonlik uylari tarbiyalanuvchilari uchun oziq-ovqat, kiyim-kechak, gigiyena vositalari va boshqa zarur ashyolar bilan ta’minlashda qiyinchiliklar yuzaga kelganligi sababli davlat budjetidan mablag‘lar soddalashtirilgan tartibda ajratiladi:
- bola tarbiyasini o‘z zimmasiga olgan ota-onalarga bitta o‘quvchining narxidan kelib chiqqan holda pul mablag‘lari plastik kartochkalarga o‘tkaziladi;
- oilaviy tipdagi mehribonlik uylari kommunal to‘lovlarni (elektr, suv, gaz) jismoniy shaxslar uchun belgilangan narxlarda to‘laydi. Bu ularga ajratilgan mablag‘larning o‘rtacha 30 foizini budjetga tejash imkonini beradi.
Jismoniy yoki ruhiy nuqsoni bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan ta’lim muassasalarining barcha xodimlariga ish haqiga 50 foiz miqdorida ustama to‘lanadi. Buning uchun 2022 yilda qo‘shimcha 30 mlrd so‘m yo‘naltiriladi. Badiiy adabiyotlarni xarid qilish uchun kutubxona fondiga yiliga 5 mlrd so‘m ajratiladi.
Manzilli dastur doirasida 2022−2023 yillarda barcha 376 ta davlat ijtimoiy muassasasini ta’mirlash-qurilish ishlari (430 mlrd so‘m) va jihozlash (150 mlrd so‘m) uchun 600 mlrd so‘m mablag‘ yo‘naltirilmoqda. 2022 yilda ushbu maqsadlarga uy-joy qurish dasturlarini moliyalashtirishdan iqtisod qilish hisobidan 150 mlrd so‘m yo‘naltiriladi.
Prezident nogironligi bo‘lgan aholining kam ta’minlangan qatlamini qo‘llab-quvvatlash tizimi yanada kengaytirilishini ta’kidladi. 1 maydan boshlab nogironligi bo‘lgan shaxslarni ish bilan ta’minlovchi korxonalar 6 oy davomida har bir shunday xodim uchun 400 ming so‘m miqdorida subsidiya oladi.
Yakka tartibdagi tadbirkorlar va nogiron hunarmandlarga asbob-uskunalar va asboblar sotib olish uchun subsidiyalar beriladi. Shuningdek, ular davlat hisobidan kasb-hunar o‘rgatadilar.
2023 yil 1 yanvardan O‘zbekiston nogironlar jamiyati, ko‘zi ojizlar jamiyati va karlar jamiyati hamda ularning hududiy bo‘linmalari xodimlariga ish haqini to‘lash uchun davlat subsidiyalari tizimi joriy etiladi.
Ko‘zi ojiz va zaif ko‘ruvchi bolalarni to‘laqonli ta’limga jalb etish maqsadida yangi «Nurli maskan» maktabida 850 ta qo‘shimcha o‘quv xonasi va 1200 o‘rinli yotoqxona tashkil etiladi. Davlat buyurtmasi asosida mazkur maktab kutubxonalari brayl alifbosidagi darslik va o‘quv qo‘llanmalari, badiiy va bolalar adabiyoti bilan to‘liq ta’minlanadi. 2023 yildan boshlab ushbu tajribani mamlakatimizning barcha hududlarida joriy etish vazifasi qo‘yildi.
2023 yildan boshlab Jamoat tashkilotlarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi budjeti ikki barobarga (yoki 19 mlrd so‘mga) oshiriladi.
2022 yilda ixtisoslashtirilgan muassasalarda tahsil olayotgan uch ming nafarga yaqin eshitish qobiliyati past bolalar qiymati 11 mlrd so‘mlik zamonaviy eshitish apparatlari bilan ta’minlanadi. O‘tgan yili xalqaro jamg‘armalar bilan hamkorlikda 2 ming nafar bolaga eshitish apparatlari topshirildi.
1 oktabrga qadar 20 ta ekzoskelet, 880 ta nogironlik aravachasi, 4000 ta ovozli termometr va qon bosimi o‘lchagichlari, 6000 ta «aqlli» soatlar xarid qilinib, hududlarga yetkazib beriladi. Buning uchun 31 mlrd so‘m ajratiladi.
123 nafar Afg‘oniston urushi nogironi bo‘lgan faxriylarga 5,8 mlrd so‘mlik individual standartlar bo‘yicha zamonaviy protez-ortopediya buyumlari yetkazib beriladi.
Nodavlat oliy o‘quv yurtlarining ota-ona qaramog‘isiz qolgan talabalariga oziq-ovqat, kiyim-kechak va gigiyena vositalari xarid qilish uchun yiliga 10 mln so‘m mablag‘ ajratiladi. Endi bunday to‘lovlarni davlat universitetlari talabalari oladi.
Ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar nomiga davlat tomonidan beriladigan uy-joylarni rasmiylashtirish uchun notarial va kadastr xizmatlari uchun davlat boji (2 mln so‘mgacha) bekor qilindi.
Hujjat bilan «Saxovat» uylarida yashovchi ish stajiga ega bo‘lmagan keksa fuqarolarga shaxsiy xarajatlari uchun pensiyaning 20 foizini (124 ming so‘m) to‘lash amaliyoti joriy etiladi. Amalda, bu tartib endi «Saxovat» uyidagi nafaqaxo‘rlarga nisbatan qo‘llaniladi.
